Het is herfst, de dagen zijn korter, de nachten zijn donker en na een drukke dag tussen monumenten, kerken en musea en een echt Romeinse spaghetti alla carbonara met een fris glas Frascati Superiore, ben je toe aan een rustige wandeling om de emoties van de dag te verwerken.
Na elf uur ’s avonds ziet het centrum van Rome er anders uit, weinig toeristen, minder verkeer. Er hangt een wachtende stilte in de straten, de Tiberrivier stroomt veelzeggend onder de bruggen en zonder dat je er bij stilstaat denk je aan het Rome van vroeger, aan de mensen die leefden waar jij nu wandelt.
Rome is een oude stad met een leven van bij de drieduizend jaar en miljoenen mensen hebben hier eeuwenlang hun sporen achtergelaten. Populaire legendes of paranormale verschijnsels? Voor wie een glimp wil opvangen van het andere Rome, worden de straten bevolkt door de mensen van vroeger, rusteloze geesten die over de stad zwerven en je dat gevoel van insider geven dat je nog lang zal bijblijven.
Julius Caesar – Forum Romanum
Rome is Rome niet zonder haar bekendste keizer, Julius Caesar.
Na zijn dramatische dood in 44 v.Chr. werd de as van zijn lichaam opgeborgen in een loden ampul die op de top van een obelisk in het Circus van de Romeinse keizer Nero werd geplaatst, daar waar in de 16de eeuw de Sint-Pieters basiliek werd gebouwd.
Er kwam meteen een einde aan eeuwen van keizerlijke rust. De toenmalige paus Sixtus V was nieuwsgierig, hij liet de ampul doorboren want hij wilde weten wat er in zat. Onmiddellijk viel de as van Julius Caesar op de grond, zijn geest werd vrijgelaten en begon door de straten van Rome te zweven. Vooral in de Via dei Fori Imperiali, in de buurt van zijn standbeeld, slaat de geest van de Romeinse keizer de nachtelijke bezoekers nu stilzwijgend gade.
De geest van Julius Caesar is misschien dan wel de oudste, maar hij is zeker niet de enige, want in de zestiende eeuw lijkt het wel een traditie te zijn het leven na de dood serieus te organiseren en heel wat geesten uit die tijd doen de straten en pleinen van de stad ’s nachts heropleven, op hun speciale manier.
Beatrice Cenci – Engelenburcht
De beroemdste geest van Rome, maar ook degene met de meest trieste geschiedenis is Beatrice Cenci, de dochter van een wrede, losbandige graaf, die haar liet opsluiten in een kasteel in Petrella Salto in de regio Latium om te voorkomen dat hij haar bruidsschat moest betalen.
Jarenlang werd Beatrice mishandeld en verkracht door haar vader tot ze ten einde raad besloot hem te vermoorden met de steun van haar stiefmoeder en haar broers en na twee mislukte pogingen werd de graaf tenslotte afgeslacht met spijkers en een hamer. Hoewel zijn zonen probeerden zijn dood als een ongeval te laten doorgaan, werd de moord ontdekt en onder de marteling van het touw bekenden Beatrice, haar broers en stiefmoeder.
Op 11 september 1599 werd Beatrice Cenci samen met haar familie onthoofd op het plein van de Engelenburcht. Onder de talloze toeschouwers stond ook de schilder Caravaggio die de mooie Beatrice meermaals in zijn schilderijen herinnerde.
En die 11de september is sindsdien nooit meer ongemerkt voorbijgegaan. Wanneer je ’s nachts op de terrassen van de Engelenburcht een licht briesje voelt, kun je in de schemering een droevige jonge vrouw in oude kleren zien lopen met het afgehakte hoofd in haar hand. Soms verschijnt ze samen met Mastro Titta, de Beul van Rome, die tijdens zijn leven zo’n achthonderd mensen heeft terechtgesteld.
Moest je bij het eerste ochtendlicht in de buurt van de Engelenburcht, Piazza del Popolo of Campo de’ Fiori een raar figuur met een scharlaken mantel tegenkomen die je tabak aanbiedt. Negeer hem. Het is Mastro Titta die de gewoonte had de veroordeelde wat tabak te geven voordat hij hem onthoofdde.
In de loop van de tijd wordt Beatrice steeds meer herinnerd als een populaire heldin, een symbool tegen het geweld op vrouwen en ieder jaar op 11 september vindt een speciale rondleiding plaats. Een tragisch portret van de kwetsbare Beatrice Cenci in de gevangenis, toegeschreven aan de schilder Guido Reni, vind je in Palazzo Barberini, met een smekende en onschuldige blik waaraan ook schrijvers zoals Shelley en Stendhal niet onverschillig zijn gebleven.
Rondwandeling op 11 september met de Associazione culturale Calypso.
Reserveren kun je op de website of per telefoon nr. 340.1964054
Costanza Conti De Cupis – Piazza Navona
Enkele jaren later ontsnapte ook een andere mooie Romeinse vrouw niet aan een tragisch lot.
Costanza Conti had handen van een schoonheid die door alle afgunstige dames van Rome werd benijd. Ze woonde in het Cupis-paleis op de magische Piazza Navona, vroeger de culturele huiskamer van Rome, waar edelen, politiekers en nu acteurs en kunstenaars elkaar ontmoeten voor een koffie of een aperitief.
Een van die kunstenaars, een zekere Bastiano, maakte een sculptuur van Costanza met het accent op haar mooie handen. Het was een prachtig beeldhouwwerk dat een triest einde kende. Een monnik van de kerk San Pietro in Vincoli zag het beeld en de menigte die de handen bewonderde alsof het een relikwie was. Hij reageerde drastisch met de woorden :”Als die handen van een mens zijn, moeten ze worden afgesneden.”
Costanza die niet alleen een schoonheid maar ook een heel vrome, religieuze vrouw was, gaf de opdracht het beeld te vernietigen en besloot het wereldse leven op te geven en haar zonden te verzoenen door te bidden en te naaien. Maar het noodlot sloeg toe. Costanza prikte bij het naaien in haar vinger, de wond raakte geïnfecteerd, de hand ging gangreen en werd geamputeerd, maar de infectie was al in omloop en na enkele dagen stierf ze aan bloedvergiftiging.
Het Palazzo De Cupis bestaat nog steeds op Piazza Navona. Wacht tot de maan op de ramen van het gebouw schijnt en kijk goed naar het licht dat op het glas weerkaatst. Op het juiste ogenblik en met veel verbeelding zie je de fantoomhand van de mooie en ongelukkige Costanza Conti.
Wil je even bekomen van deze historische spookervaring, ga dan naar de bar-restaurant I Tre Scalini op het gelijkvloers van het Palazzo De Cupis, waan je in een Dolce Vita en verfris je met de beroemde gelato Tartufo.
Donna Olimpia op Ponte Sisto
Als je toevallig op 7 januari ’s avonds op Piazza Navona rondwandelt en je bent in de juiste stemming nu dat je de fantoomhand van Costanza hebt gezien, blijf dan nog even hangen en met wat geluk zie je een andere beroemde geest voorbijzweven: Donna Olimpia, een rebelse, hebzuchtige dame die zich in het Vaticaan had binnengewerkt.
Haar familie had haar voorbestemd om in het klooster te treden, maar net zoals de Non van Monza was ze weinig geneigd de strenge kloosterregels te volgen. Ze trouwde eerst met een rijke bourgeois en na diens dood, enkele jaren later, met de broer van Paus Innocentius X.
Olimpia werd een papessa, een tirannieke en arrogante pion in het leven van haar zwager. Wie met de paus wilde spreken kon haar niet voorbijlopen zonder haar goedkeuring, lees kostbare geschenken. Bij zijn dood op 7 januari 1655 werd Olimpia door de volgende paus stante pede de laan uitgestuurd maar zelfs dat liet ze niet aan haar hart komen. Ze vluchtte weg met twee kisten vol goud die onder het bed van de paus stonden.
Iedere nacht op 7 januari en iedere nacht met volle maan kun je de papessa, met bloeddoorlopen ogen en vastgeklampt aan twee kisten met gouden munten, zien ronddwalen op Piazza Navona, aan boord van een rijtuig bestuurd door duivels en getrokken door vier pikzwarte paarden. Ten prooi aan een huiveringwekkende lach tracht ze de Ponte Sisto over te steken, maar in het midden van de brug begint haar rijtuig gevaarlijk te slingeren en stort neer in de Tiberrivier, waar het nog ergens zou liggen achtervolgd door een lugubere lach.
Nadat je Olimpia bent gevolgd op de Ponte Sisto kun je verder van de avond genieten met een Belgisch of Italiaans bier in een van de vele pubs nabij Piazza Trilussa, aan het begin van Trastevere.
De tweelingzussen van via del Plebiscito
Misschien denk je dat geesten altijd van ver uit het verleden komen? Niet in Rome, waar amper honderd jaar geleden een jongen in Via del Plebiscito, op een steenworp van Piazza Venezia, op een dag een oude vrouw redde die dreigde te worden aangereden. Om hem te bedanken nodigde ze hem thuis uit voor een kopje koffie, waar hij ook haar tweelingzus ontmoette.
De volgende dag keerde de jongen terug naar de Via del Plebiscito en zag dat de ramen van het huis vergrendeld waren.
Verbaasd vroeg hij de portier van het gebouw waar de twee zussen waren die in het huis met de gesloten ramen woonden. “Maar mijnheer, die zijn twee jaar geleden gestorven, een aangereden door een voertuig en de andere enkele minuten later uit verdriet.” De jongen kon zijn ogen niet geloven toen hij in het stoffige verlaten appartement drie lege kopjes koffie op tafel zag staan.
Moe van het dwalen met de geesten? Neem dan een pauze en kijk naar “I fantasmi a Roma” , een film uit 1961 met Vittorio Gassman en Marcello Mastroianni.
Een bejaarde prins woont alleen in het oude familiepaleis Gambirasi in de Via della Pace in het historische centrum van Rome, in vreedzaam samenleven met de geesten van zijn familieleden, één voor één op een gewelddadige manier gestorven. Wie ter plaatse een inspectie wil doen, moet wel weten dat niemand de geesten kan zien, tenzij je dood of in levensgevaar bent.
Hebben de geesten van Rome nog geen rust gevonden of laten ze gewillig verborgen hoekjes van hun stad ontdekken? Het idee van die spoken die over de stad zwerven is nogal verontrustend , maar misschien heeft Stephen King wel gelijk als hij zegt dat “…geesten echt zijn. Ze leven in ons en soms nemen ze de overhand…”
Een begeleide Spokentour in Rome doe je met Tour Fantasmi di Rome:
- afspraak 10 minuten voor het begin op het plein van de Engelenburcht en einde van de tour na 1 uur en 45 minuten op Campo de Fiori
- reserveren verplicht op de website of per telefoon nr. 334.3006636- 06.51963729
