België en Italië zijn nauw met elkaar verbonden, vooral door de geschiedenis van de mijnwerkers. Dat vooral Italië een grote invloed heeft op België hoeft dus niet te verbazen, maar ook in Italië kan je her en der invloeden vinden van België. Helemaal vanboven in de vallei Valle del Sagittario ligt dan ook het Antwerpen van Abruzzo, ofwel Anversa degli Abruzzi. Al zijn de twee totaal niet te vergelijken.
Gole del Sagittario
Vanaf de vallei Valle Peligna, over Scanno en doorheen de kloven Gole del Sagittario, leg je een prachtige route af die je leidt tot Anversa degli Abruzzi, een pittoresk oud-middeleeuws dorpje in de provincie L’Aquilla. Helemaal het tegenovergestelde van het Belgische Antwerpen, dus. Het biedt een uitzicht op de prachtige Sagittario-rivier, waar ook het Riserva Naturale Guidata Gole del Sagittario is opgericht. Maar het panorama in zijn geheel is erg fotogeniek en betoverend, omdat Anversa degli Abruzzi als het ware tussen de kloven en bergen tevoorschijn komt. Op de kliffen zijn ook overblijfselen van de graven van Sangro en het kasteel Castello Normanno te zien zijn. Dat kasteel werd in de 12de eeuw gebouwd om een van de toegangen tot de Valle Peligna te bewaken. De aardbeving van 1706 beschadigde de toren echter aanzienlijk, de ruïnes ervan zijn nog steeds zichtbaar. Het dorp is doorheen de eeuwen nog meerdere keren getroffen door aardbevingen, waardoor een deel van het historische centrum werd verwoest. Maar ook de huizen leden onder de aardbevingen en moesten heropgebouwd worden. Tussen de 15de en 16de eeuw migreerden dan ook heel wat ambachtslieden uit het noorden naar Abruzzo om hierbij te helpen, waardoor de huizen een Lombardisch uitzicht kregen.
“La fiaccola sotto il moggio”
In Anversa degli Abruzzi speelt zich ook de tragedie “La fiaccola sotto il moggio” af van Gabriele d’Annunzio, de gekende Italiaanse schrijver, dichter, redenaar en journalist. Het gaat over de teloorgang van de adellijke familie Di Sangro tijdens het bewind van Ferdinand I van Bourbon. De Nederlandse kunstenaar Maurits Cornelis Escher maakte in Castrovalva, een gehucht van het dorp, een litho van de zogenoemde ‘Escherlus’, de laatste bocht voor je het dorp binnenrijdt. Anversa degli Abruzzi inspireert je en laat je dromen, dat is wel duidelijk. Het stond ooit ook bekend om de productie van terracotta, bakstenen en pleisterwerk. Die traditie is ondertussen weer opgenomen na de opening van een laboratorium voor keramiek. Anversa degli Abruzzi maakt nu ook deel uit van de mooiste dorpen van Italië. Er zijn dan ook heel wat pareltjes te bewonderen. Zo is de kerk van San Marcello er het bezoeken waard, gebouwd in de 11de eeuw met een laatgotische gevel en sculpturen. De kerk van Madonna delle Grazie, uit de 16de eeuw, is unieker door het zeldzame iconografische motief van het renaissanceportaal.
Oude bronnen
De buitenkant van Anversa degli Abruzzi bestaat vooral uit blokken van torentjes en huizen op rotsachtige kliffen die met elkaar verbonden zijn. Als een cirkel sluiten ze het dorp af, waarbinnen vooral de straatjes Via Tartaruga, Vico Medio, Vico Piazzetta en Vico degli Archi gekend zijn. De poorten Porta Pazziana en Porta S. Nicola zijn oude poorten die nog goed bewaard zijn gebleven. Er zijn nog veel andere oude bronnen ontdekt in Anversa degli Abruzzi, waardoor ook duidelijker is geworden hoe oud het dorp wel niet is. Er wordt zelfs gedacht dat het al ontstaan is in de bronstijd. Aan het bovenste deel kan je de restanten van het kasteel bezichtigen, het onderste deel kan je enkel te voet verkennen doorheen de smalle straatjes. Het ligt maar op 130 kilometer afstand van Rome, maar is minstens even mooi. Alleen heb je er uiteraard niet zoveel tijd voor nodig om er alle pareltjes te ontdekken. Piazza Roma, zo heet het plein dat ook de ingang is naar het binnendorp, is waar de lokale bevolking leeft.
Doolhof
Langs Via Cords kan je dan naar het lagere en oudste gedeelte van Anversa degli Abruzzi doorlopen, waarna je langs Via Cave heel wat van die oude vondsten zal kunnen bewonderen. Loop je verder langs Via Grotta, kom je bij Porta Pazziana, een van de twee poorten die je tot het doolhof dat Anversa degli Abruzzi is doet treden. Met de vele trappen, afdalingen en smalle straten loop je het risico de weg kwijt te geraken. Uiteindelijk zal je wel beloond worden door een memorabel uitzicht over de Gole del Sagittario.
Lokale culinaire tradities
In Anversa degli Abruzzi zijn er verder veel kleine winkeltjes te vinden waar lokale producten en ambachten verkocht worden. Je kan er de traditionele gerechten uit Abruzzo eten, uiteraard, en genieten van een bijbehorend glas wijn. Maar er zijn ook enkele gerechten typisch voor het dorpje, zoals quagliatelli e fagioli bijvoorbeeld. Dat is een soep die de lokale culinaire tradities bundelt met enkel een paar eenvoudige ingrediënten. Capretto “cacio e uovo” dan weer is ook een traditioneel gerecht waarbij lokale kaas en eieren worden gebruikt. Pizelle met “ferro” is een ambachtelijke delicatesse geschikt voor bij de koffie. Verder worden er ook veel pizze fritte met ceci ripieni binnenin gemaakt. Dit is vooral een populair gerecht voor bij de feestdagen. Tot slot behoort ook ricotta affumicata tot bij het lokale menu, een gerecht dat in 2002 zelfs een gouden medaille won op de Mountain Cheese Olymics. Genoeg te smullen dus, daar in het Antwerpen van Abruzzo.
Recept Sagne e fagioli (voor 4 personen)
Ingrediënten
- 400 gram durumtarwemeel
- 400 gram gepelde tomaten
- 250 milliliter water
- 50 gram selderij
- Zout naar smaak
- 200 gram borlotti bonen
- 150 milliliter tomatenpuree
- 30 gram wortel
- 30 gram witte ui
Giet de bloem en voeg warm water toe. Vorm in het midden een beslag en voeg geleidelijk bloem toe aan de zijkanten en begin met het kneden tot een gladde bal. Het deeg moet stevig en gemakkelijk uit te rollen zijn. Zodra het klaar is, maak je dunne plakjes. Deze snijd je in reepjes van ongeveer 2 à 3 centimeter en vervolgens in rechthoekjes van 0,5 centimeter. Je kan hiervoor altijd een pastamachine gebruiken. Bak de gesnipperde ui, de gesneden wortel en de selderij in een pan. Meng de eerder gekookte borlotti bonen met de selderij, de tomaat en het water en laat koken tot de saus is ingekookt, maar niet te veel. Zodra de saus en de pasta klaar zijn, breng je het water in een grote pan aan de kook. Wanneer het kookt, voeg zout toe en giet de pasta erbij. Wrijf de pasta eerst door een zeef om overtollige bloem te verwijderen. Laat het een paar minuten koken. Zodra de sagne naar de oppervlakte komt, giet u deze af en giet u deze bij de saus. Voeg naar smaak een beetje kookvocht toe, of u ze meer of minder soepachtig wilt hebben. Zodra het klaar is, serveer het dan direct met chilipeper, eventueel vers en vervolgens geroosterd. Deze ontbreekt nooit in de traditie van Abruzzo.
