In tijden waarin populisme en extreemrechtse politici het voortouw blijken te nemen, en waarin autoritaire regimes de wind in de zeilen lijken te hebben, is het fijn van af en toe ook sterke tegenstemmen te horen. Eentje daarvan is van Italiaanse origine. Hij draagt bij aan de oppositie tegen deze trends met zijn academisch en literair werk. Ik heb het over Antonio Scurati.
Wie is hij? Antonio Scurati is een gerenommeerde Italiaanse auteur en academicus die bekendstaat om zijn diepgravende literaire werken en zijn academische bijdragen aan de Italiaanse cultuur. Zijn werk combineert intellectuele diepgang met een verkenning van historische en sociale thema’s. Scurati’s invloed strekt zich uit tot zowel de wereld van de literatuur als die van de politiek.
Academische achtergrond en werk
Antonio Scurati werd geboren in 1969 in Napels, Italië. Hij studeerde letteren aan de Università degli Studi di Milano, waar hij zijn academische carrière begon. Scurati is een expert in moderne literatuur en cultuur. Zijn academische werk richt zich vooral op de geschiedenis van de twintigste-eeuwse Italiaanse literatuur en de politieke context van de naoorlogse samenleving. Zijn academische bijdragen omvatten artikelen en essays die de complexe relatie tussen literatuur en politiek verkennen, evenals de rol van schrijvers in de vorming van nationale identiteit.
Een belangrijk aspect van zijn academische werk is zijn interesse in de Italiaanse fascistische geschiedenis en de naoorlogse politieke ontwikkeling van Italië. Deze thema’s zouden later ook een prominente rol spelen in zijn literaire werk. Hij onderzoekt daarin de politieke en sociale spanningen van Italië. In zijn academische benadering wordt Scurati vaak geprezen om zijn analytische scherpzinnigheid en zijn vermogen om historische gebeurtenissen te koppelen aan culturele fenomenen.
Literair werk
Scurati’s literaire carrière kreeg een grote doorbraak met zijn roman M. Il figlio del secolo (2018), die internationaal veel aandacht trok. Immers, voor het eerst werd Mussolini niet opgevoerd in een historische context, maar als romanfiguur. Het boek is een historische roman die zich richt op de opkomst van Benito Mussolini en het fascisme in Italië. M. Il figlio del secolo wordt geprezen vanwege zijn gedetailleerde weergave van de Italiaanse samenleving in de vroege 20e eeuw en de psychologische diepgang van de personages, met name de complexe figuur van Mussolini zelf.
De roman werd goed ontvangen door critici vanwege de manier waarop Scurati de persoonlijke en politieke dimensies van Mussolini’s leven verkende. Het boek behandelt niet alleen de opkomst van het fascisme, maar ook de sociaal-culturele en politieke veranderingen die Italië onderging in de vroege jaren van de twintigste eeuw. M. Il figlio del secolo is het eerste deel van een trilogie die de ontwikkeling van het fascisme en de impact ervan op de Italiaanse samenleving zal volgen.
In 2019 ontving Scurati voor dit werk de prestigieuze Premio Strega, een van de belangrijkste literaire prijzen in Italië. Dit markeerde een hoogtepunt in zijn literaire carrière en bevestigde zijn status als een van de meest invloedrijke schrijvers van zijn generatie.
Wat goed is voor de ene, is dat niet noodzakelijk voor de andere. De neofascistische partij Fratelli d’Italia, waartoe ook premier Giorgia Meloni behoort, probeerde de voorbije jaren immers het negatieve imago van Mussolini beetje bij beetje op te poetsen. Als dan een auteur opdoemt die al dat oppoetswerk naar de vuilbak verwijst, ligt het voor de hand dat die met argusogen wordt gevolgd. Lees verderop.
Verdere literaire projecten
Na het succes van M. Il figlio del secolo vervolgde Scurati zijn literaire werk met M. La guerra civile (2020), het tweede deel van de trilogie. Dit boek behandelt de politieke en maatschappelijke chaos in Italië na de val van Mussolini en de komst van de Tweede Wereldoorlog. Scurati onderzoekt hoe het fascisme doorwerkt in de naoorlogse Italiaanse politiek. Hij bekijkt hoe de samenleving zich probeerde te herstellen van de schade die door de oorlog en de fascistische dictatuur was aangericht.
Scurati’s werk is niet alleen beperkt tot de periode van het fascisme. Zijn literaire benadering is altijd nauw verbonden met de hedendaagse Italiaanse samenleving. Hij onderzoekt de parallellen tussen de geschiedenis en de huidige politieke situatie in Italië. Zijn werk wordt vaak gezien als een manier om de Italiaanse samenleving te reflecteren en in de spiegel te kijken.
Politieke betrokkenheid
Antonio Scurati is altijd een figuur geweest die niet bang is om politieke kwesties aan te pakken in zijn werk. Zijn diepgaande belangstelling voor de geschiedenis van het fascisme en de Italiaanse politiek heeft hem in contact gebracht met verschillende politieke figuren, uit verleden en heden. In dit verband speelt de relatie tussen Scurati en de huidige Italiaanse premier, Giorgia Meloni, een belangrijke rol in de publieke discussie over de richting van het land.
Giorgia Meloni, de leider van de rechtse partij Fratelli d’Italia, is een polariserende figuur in de Italiaanse politiek. Als premier heeft ze vaak controversiële standpunten ingenomen over onderwerpen zoals immigratie, de Europese Unie en het Italiaanse nationalisme. Scurati heeft zich in verschillende interviews en artikelen kritisch uitgelaten over de politieke koers die Meloni en haar partij volgen. Zijn standpunten zijn vaak in de geest van zijn literaire werk. Daarin waarschuwt hij voor de gevaren van autoritarisme en populisme.
Polarisering
Hoewel Scurati geen actieve politieke rol speelt, heeft hij wel invloed op de publieke opinie door zijn geschriften en zijn analyses van de politieke situatie in Italië. Zijn werk biedt een kritische reflectie op de Italiaanse geschiedenis en de gevaren van het heropleven van extreem-rechtse ideologieën. In een tijd waarin de politieke sfeer in Italië steeds polariserender wordt, wordt Scurati vaak gezien als een stem van bezorgdheid over de richting die het land opgaat.
Scurati heeft in het verleden kritiek geuit op de manier waarop sommige politieke figuren de geschiedenis van het fascisme proberen te herschrijven of te vergoelijken. Hij is pleitbezorger van het belang om de lessen van het verleden niet te vergeten. Van de noodzaak om waakzaam te blijven tegenover politieke krachten die het verleden willen herinterpreteren om hun eigen agenda te rechtvaardigen.
In zijn krant Libero verwees diens directeur, Alessandro Sallusti, naar Scurati als “l’uomo di m.”. Daarmee bedoelde hij niet de werken van de schrijver, maar het vulgaire “l’uomo di merda”, ofwel strontvent. Hoewel hij hiervoor stevig op de vingers werd getikt door de Italiaanse Orde der journalisten voor schending van de deontologische normen, geeft het wel aan hoe polariserend de figuur van Scurato wel is.
Antonio Scurati is een auteur om met stip te noteren. Omwille van zijn belang in het interpreteren van wat vandaag in de wereld gebeurt, gebaseerd op de geschiedenis. Zijn werken werden in het Nederlands vertaald door Jan van der Haar, wiens vertaling werd genomineerd voor de Europese Literatuurprijs. Een aanrader dus!
Romans
“M De zoon van de eeuw” (M il figlio del secolo)
“M De man van de voorzienigheid” (M l’uomo della providenza)
“M De laatste dagen van Europa” (M gli ultimi giorni dell’Europa)
