Het Valchiavenna is het dal van de rivier de Mera, die vanuit de Alpen in zuidelijke richting stroomt en uitmondt aan de noordpunt van het Comomeer. De belangrijkste plaats is Chiavenna, aan de voet van de Alpen. Bij dit dorp beginnen twee routes naar Zwitserland, één over de Splugapas, de ander over de Maloja en Julierpas. Rond Chiavenna en de verschillende zijdalen spelen talloze legendes, waarvan je er hier een kan ontdekken.
Het valt op dat er veel verhalen zijn waarin heksen of duivels een rol spelen. Dit komt ons nu ongeloofwaardig over, maar voor de mensen in die vroegere eeuwen was dit niet het geval. Heksenvervolgingen (inquisitie) vonden in dit hele gebied veelvuldig plaats. Talloze vrouwen eindigden dan ook op de brandstapel.
In het boek ‘C’erá una volta- Vecchie storie e leggende di Valtellina e Valchiavenna’,1992, vinden we enkele verhalen over de inwoners van deze dorpen, gelegen op de berghelling bij Piuro in Val Bregaglia.
Beneden de dorpen zijn de bekende watervallen van Acquafraggia. Vanuit de dorpen, die op 930 m hoogte liggen, is het een lange en vermoeiende klim naar het meer van Acquafraggia op 2043 m. Wanneer de kinderen uit Savogno opgroeien, breekt op een gegeven moment de dag aan, in het begin van de zomer, dat ze voor de eerste maal de klim naar het meer moeten maken om het werk van herder te leren.
Deze eerste keer is het een hele gebeurtenis, gevreesd omdat hen een verschrikkelijke proef wacht. Men heeft hun namelijk verteld dat bij de alp een afschuwelijke heks op hen wacht, een vrouw die daar al sinds onheuglijke tijden leeft en die van de nieuwe herders een heel bijzonder geschenk eist, namelijk dat ze haar achterwerk kussen. Het is niet moeilijk je voor te stellen met hoeveel angst en afkeer de kinderen naar de alp klommen en hoe ze zich voelden als ze bij het grote rotsblokkwamen, waarachter de vrouw hun zou opwachten. Maar achter die steen was niemand en de toekomstige herders ontdekten onder het gelach van de ouderen dat het om een grap ging, een grap die ieder jaar najaar herhaald werd en van generatie op generatie. Opgelucht door de goede afloop en trots dat ze nu ook deel uitmaakten van het geheim en dat ze nu dus tot de groten behoorden, begonnen ze nu een lang zomerverblijf op de alp.
Dat de inwoners van Savogno en Dasile nooit goed met elkaar konden opschieten blijkt ook uit het volgende verhaal.
De inwoners van de twee dorpen hadden ook alpenweiden in het Zwitserse deel van het Val Bregaglia, maar als gevolg van enkele jaren met een slechte oogst hadden ze schulden gemaakt bij de inwoners van Sogno en Castasegna. Ze sloten daarom met hen een overeenkomst: Als ze er niet in slaagden om de schulden vóór een afgesproken datum en tijd af te lossen, zouden ze het gebruiksrecht op de alpenweiden kwijtraken.
Met veel moeite slaagden de dorpelingen erin om de verschuldigde gelden bij elkaar te brengen, maar tijdens hun reis op de vervaldag verloren ze veel tijd, ook door handige afleidingen van de Zwitsers. Het gevolg was dat ze pas uren te laat op de afgesproken plaats verschenen en de Zwitsers daarom eisten dat ze de weiden aan hen overdroegen, zoals eerder afgesproken. Nu begonnen er lange en moeizaam verlopende onderhandelingen, waarbij de Zwitsers in het begin niet naar de verzoeken van de Italianen wilden luisteren, maar na enige tijd toch iets toegeeflijker werden en tenslotte ermee instemden dat de inwoners van Savogno en Asile één van de weiden toch mochten blijven gebruiken.
De inwoners van Savogno waren blij met dit resultaat hoewel ze natuurlijk meer hadden willen krijgen, maar die van Dasile gaven niet toe, want die wilden geen van de weiden afstaan. Dit resulteerde erin dat één van hen tenslotte zijn geduld verloor en met zijn vuist op tafel sloeg, schreeuwend “Of alles of niets”. En zo werd het niets want de Zwitsers behielden alle weiden. Nu was het tenslotte toch weer niet zo´n ramp voor de Italianen, want ze hadden nog altijd de prachtige alpenweiden hoger op de berg bij het meer van Acquafraggia.
