Excentriek en extravagant: Luisa Casati

Het leven van de Italiaanse edelvrouw Luisa Casati leest als een roman vol glitter, glamour en excentriciteit, maar ook als eentje met hoge pieken en diepe dalen. Saai is het allerminst. In haar tijd inspireerde haar excentriek gedrag tal van kunstenaars. Hoewel ze voorbestemd was voor een apart leven, werd ze in haar tijd niet meteen bestempeld als een grote schoonheid. Daarvoor was ze te lang en had ze een ietwat vreemd gevormd hoofd. “In de vorm van een dolk”, beschreef men haar toen.

Haar echte naam luidde Luisa Adele Rosa Maria Amman. Ze werd geboren in Milaan, en wel op 23 januari 1881 – morgen vieren we dus haar geboortedag. Luisa was de tweede dochter van Alberto Amman en de Milanese Lucia Bressi. Haar vader was een rijke Monza-katoenproducent van Oostenrijks-Joodse afkomst, en graaf aan het hof van koning Umberto I van Italië. Voor Luisa betekende het dat ze een geprivilegieerde maar geïsoleerde jeugd doorbracht in Milaan.

Al in haar jeugd was ze gepassioneerd door het leven van mensen als Lodewijk II van Beieren, keizerin Elisabeth van Oostenrijk, Sarah Bernhardt, Cristina di Belgiojoso en Virginia Oldoini, gravin van Castiglione.

Rijke erfgenaam

Een bepalend element in Luisa’s leven zou de vroege dood van haar beide ouders zijn. Op haar dertiende overleed haar moeder, twee jaar later volgde haar vader. Al in haar tienerjaren werden zij en haar oudere zus Francesca daardoor rijke erfgenamen.

In die periode lag het voor de hand dat de jonge Luisa een echtgenoot moest vinden. In 1900 trouwde Luisa Amman met de Milanese markies Camillo Casati Stampa di Soncino. Een jaar later werd hun enige dochter geboren, Maria Cristina. Haar markies ging haar snel vervelen. Al snel gingen ze uit elkaar, al bleven ze wel officieel getrouwd tot aan de dood van Camillo Casati. Hoe dan ook stond het in de sterren geschreven dat ze meerdere relaties zou hebben.

Zo begon de markiezin een turbulente relatie met Italiaans schrijver én ervaren minnaar Gabriele D’Annunzio. Vol passie, intens, extravagant was D’Annunzio in zowat alles de tegenpool van wat markies Camillo niet was. Net als velen na hem, verwerkte D’Annunzio zijn relatie met haar in zijn kunst. In zijn novelle Forse che si forse che no (“Misschien wel, misschien niet”) beschrijft hij het personage Isabella Inghirami, dat gebaseerd is op Casati. Het is in die tijd dat Luisa Casati begint op te vallen als uitermate excentriek stijlicoon door haar kleding en opzichtige make-up die ze droeg.

Eén van de vele portretten van Luisa Casati, deze door Augustus John
Eén van de vele portretten van Luisa Casati, deze door Augustus John

Muze van Europa

Luisa Casati was vol van het idee dat ze moest verder leven na haar dood. De wens om door haar levensstijl en uiterlijk zelf een eeuwig kunstwerk te worden, bracht haar ertoe op zoek te gaan naar gevestigde kunstenaars en jonge talenten. Die moesten haar portretteren in olieverf op doek, schetsen, sculpturen en foto’s. Sommige werken zijn verloren gegaan, andere behoren toe aan particuliere verzamelaars. Casati was muze van vele kunstenaars, maar cultiveerde dit ook zelf door portretten te bestellen.

Een greep uit de namen: Giovanni Boldini, Augustus John, Kees van Dongen, Romaine Brooks, Ignacio Zuloaga, Drian, Alberto Martini, Paolo Troubetzkoy, Alastair, Giacomo Balla, Catherine Barjansky, Renato Bertelli, Jacob Epstein en foto’s van Man Ray , Cecil Beaton en Baron Adolph de Meyer, Sara Lipska. Ze was de muze van kunstenaars die exponenten waren van het symbolisme als Cesare Saccaggi en van het futurisme, zoals Marinetti, Depero en Boccioni, en samen met laatstgenoemde droeg ze bij aan de enscenering van een poppenspel op muziek van Maurice Ravel.

Excentrieke feestjes

In 1910 kocht ze het verlaten Palazzo Venier dei Leoni in Venetië. Vandaag is dat de thuisbasis van de Peggy Guggenheim-stichting en het museum. Dit paleis met grote tuinen was tot 1924 haar woonplaats. Haar feestjes waren beroemd (berucht?). Zo reserveerde ze ooit het hele Piazza San Marco voor één nacht. Gesproken van excentriek gedrag, op ‘normale’ avonden wandelde ze graag naakt rond, enkel bedekt met een bontmantel. Dit gebeurde in aanwezigheid van een knecht die haar met een fakkel verlichtte zodat voorbijgangers haar zeker zouden opmerken… Ze omringde zich met exotische dieren, zoals albinokraaien, pauwen en cheeta’s.

Tijdens haar sfeervolle, kaarsverlichte diners zat Casati naast een replica van haarzelf, gemaakt uit was. Daarmee bracht ze haar gasten in verwarring bracht: wie was de echte Casati? Het gerucht deed ook de ronde dat haar bedienden naakt in huis rondliepen, op enkele welgeplaatste gouden bladeren na.

Luisa Casetti in extravagante outfilt (1922)
Luisa Casetti in extravagante outfilt (1922)

Tussen 1919 en 1920 woonde ze in Villa San Michele op Capri,  waar ze huurde van Axel Munthe, die niet al te blij was met zo’n excentriek huurder. In 1923 verhuisde ze naar Parijs. Ze kocht er het Palais Rose, dat ze de bijnaam Palais du Rêve gaf. Dat was een kasteel aan de rand van Parijs dat toebehoorde aan Robert de Montesquiou. Door haar exuberante levensstijl had ze een schuld van 25 miljoen dollar opgebouwd. In 1930 zag ze zich daarom verplicht haar Parijs optrekje opnieuw te verkopen, inclusief inboedel. Coco Chanel was één van de geïnteresseerde kopers op de veiling.

Londen

Vanuit Parijs emigreerde ze vervolgens naar Londen. Daar woonde immers haar dochter Cristina en kleindochter Moorea. Luisa had altijd al een stormachtige relatie met haar dochter. Luisa betrok een klein appartementje. Ze zocht geregeld in het vuilnis naar veren en andere voorwerpen waarmee ze haar kleding kon optuigen… In die periode wordt gezegd dat ze alle moeite deed om niet gefotografeerd te worden.  Hier leefde ze in armoede tot in 1957, waar ze op 1 juni overleed.

Ze ligt begraven in Londen op de begraafplaats Brompton. Op haar grafmonument slaagde men erin om haar voornaam verkeerd te spellen (Louisa in plaats van Luisa). Luisa Casati leeft voort, want bijvoorbeeld in 2020 voerde het Nationale Opera & Ballet nog een op haar geïnspireerd werk uit. Het modelabel ‘Marchesa’ wer naar ‘Marchesa Casati’ vernoemd. Veel andere modemerken gebruiken tot vandaag Casati’s extravagantie als inspiratiebron voor menig kledingstuk en -lijn.

Grafsteen met foute voornaam, Louisa in plaats van Luisa
Over Steven Van Raemdonck 246 Artikelen
Steven Van Raemdonck is één van de oprichters van Taste Italy vzw, en neemt de voorzittersfunctie van de vereniging waar.

Taste-Italy.be maakt gebruik van cookies. Door onze website te bezoeken verklaar je je hiermee akkoord. Meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'cookies toestaan" om de surfervaring te verbeteren. Als je doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van de cookie-instellingen of je klikt op "Accepteren" dan ga je akkoord met deze instellingen.

Sluiten