Geen typisch verslag van het mondaine Capri. Vakantieoord voor de jetset, hypertoeristisch, duur en druk in de vakantieperiodes: dat is óók Capri. De Grotta Azzurra, de Faraglioni en Archo Naturale, ook aan natuurpracht geen gebrek.
De Villa Iovis
Wat mij echter op de Italiëreis van het zesde middelbaar tussen alle puberale, maar o zo hilarische momenten helemaal omverblies, was de beklimming naar de ruïnes van de villa Iovis (‘villa van Jupiter’). Het is een van de twaalf villa’s die keizer Tiberius op het eiland Capri had. Na een schitterende boottocht over de baai van Napels klommen we onder een loden zon omhoog, om boven op de top met rode oortjes – pubers waren toen nog wat braver, want niemand had thuis internet – te luisteren naar onze leraar Latijn op leeftijd, mr. Staes. Hij las voor uit Suetonius aan welke uitspattingen de achterdochtige keizer Tiberius zich in de laatste tien jaren van zijn leven had overgegeven, teruggetrokken op dat paradijseiland.
De familiesaga van keizer Tiberius zou niet misstaan in de Story. Suetonius, roddeltante van dienst, beschrijft hoe Tiberius zich na de dood van zijn beide zonen onledig hield op Capri door zijn seksuele lusten te laten bevredigen door meisjes en schandknaapjes in allerlei onchristelijke poses. In zijn achterdocht liet hij ook een visser die hem een barbeel kwam aanbieden martelen door zijn gezicht te laten openscheuren met diezelfde vis.
Je begrijpt dat het nogal dom van die man was om daarna te zeggen dat hij blij was dat hij niet zijn zeekreeft aan de keizer had aangeboden. Op last van Tiberius zouden er ook mensen vanop zijn meer dan driehonderd meter gelegen villa langs de rotsen naar beneden zijn gegooid.
Sluit je vandaag nog GRATIS aan als Italofan!
Parijs, humor en Pasteur
Niet alleen ik, maar ook dokter Axel Munthe werd op zijn 18e verliefd op Capri. Tot daar onze gelijkenis. Zijn levensverhaal is er een om in te lijsten, ongelofelijk rijk gevuld. In het boek ‘Het Verhaal van San Michele’ neemt hij je mee naar Parijs, waar Munthe, een Zweedse arts, op jonge leeftijd verder studeert en vanaf 1880 een praktijk start als dokter. Zodoende bouwt hij een goede reputatie op als dokter – of eerder psychiater, in een tijd dat dat beroep nog niet bestond – bij de labiele rijkeluisdames die allerlei vreemde ziektes veinzen.
Daarnaast ging hij vrijwillig in de arme Italiaanse immigrantenbuurt helpen. Hij beschrijft hoe hij de Dood in zijn vele gezichten heeft gezien bij de grote cholera-epidemie in Napels, waar hij doodsangsten uitstond tussen de allerarmsten, die in de laatste uren voor hun dood al werden aangevreten door de ratten. Munthe was aanwezig bij de grote veldslagen van Verdun en de Somme uit WO I, neemt je als getuige mee naar de aardbeving van Messina, waarbij naar schatting tussen de honderd- à tweehonderdduizend mensen in Zuid-Italië en Sicilië om het leven kwamen. Tenslotte hielp hij Louis Pasteur bij zijn onderzoek naar een vaccin tegen hondsdolheid, woonde tijdens zijn periode in Rome in het huis van Keats onderaan Spaanse trappen, en eindigde als hofarts aan het Zweedse koningshuis. Het is soms een tikkeltje zelfgenoegzaam, maar nooit arrogant, wél met veel mensenkennis en zin voor humor geschreven.
Het vaak anekdotisch geordende verhaal wisselt dramatische episodes af met hilarische stukjes, zoals dat over Munthes eenmalige rol als lijkenbegeleider van een jonggestorven adolescent naar Scandinavië, of over het maar blíjven uitstellen van het ontslag van zijn overijverige huishoudster. Dit boek had geen romanschrijver kunnen bedenken, of je zou het te vergezocht voor één leven hebben gevonden.
Villa San Michele
Als 18-jarige bezocht Munthe op Capri de plaats waar destijds een oude man een huisje had gebouwd met stenen en marmerblokken van een van de villa’s van keizer Tiberius die daar tweeduizend jaar geleden stond, en Munthe wist toen al dat hij het later zou kopen. Daar bouwde hij in zijn vrije zomers Villa San Michele en sleet hij een groot deel van zijn leven. Zonder plan, en enkel met behulp van schetsen om de werkers de dag daarna verder te kunnen laten werken, ontstond de feeëriek gelegen Villa San Michele, gebouwd op de plaats en met resten van een villa van Tiberius erin verwerkt. Af en toe werd er zelfs iets afgebroken en heropgebouwd, want het oog weet meer van architectuur dan boeken over bouwkunde.
De villa van Munthe ligt in Anacapri, bovenaan de zogenaamde Fenicische trappen, die in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, door de oude Grieken uit de rotsen zijn gehouwen. Tot in 1870 de eerste weg naar boven werd aangelegd, was dit de enige manier om omhoog naar Anacapri te gaan. De ligging van de villa op 327 m hoogte boven de Middellandse Zee, waar een Egyptische sfinx voor altijd onder een van de arcadebogen geniet van een van de mooiste uitzichten ter wereld, versterkt de pracht van het landschap. Munthe liet zijn levenswerk bij zijn dood na aan de Zweedse staat. Daardoor is het nu als museum te bezoeken, met honderden fragmenten Romeinse, Etruskische en Egyptische kunst, allemaal uit de rijke collectie van Munthe zelf. Veel meer dan een huis, is Villa San Michele een verpersoonlijking van Munthes denkbeelden geworden.
Munthe schreef ‘Het verhaal van San Michele’ eind jaren ‘20, in de vrees dat hij blind zou worden. Met 32 miljoen exemplaren wordt het voor de best verkochte roman van de 20ste eeuw gehouden en tot vandaag voert het jaarlijks tienduizenden bezoekers naar Capri. Het boek puilt uit van mensenkennis en levenservaring. Ik weet niet wat het meest adembenemend is: Capri en haar prachtige uitzichten over de baai van Napels, of de levenswandel van Axel Munthe. Of, om het in zijn eigen woorden te zeggen: “Het leven is een eersteklas verhalenverteller”.
