Italië is een land van wetten en regels, maar die wetten en regels hebben geen duidelijkheid geschapen over wat wel en wat niet mag, integendeel. Het lijkt er zelfs op dat ze voornamelijk ontworpen zijn om je het zicht op een heldere oplossing te ontnemen! Want stel je voor dat er één duidelijke regel zou zijn, zonder complicerende voorwaarden en met on- dubbelzinnige definities. Dan zou het kunnen zijn dat het je onmogelijk gemaakt wordt om te doen wat je wilt! Nee, de wetten moeten voor meerdere uitleg vatbaar zijn, dan kun je tenminste alle kanten op. De beste wetten zijn onbegrijpelijke wetten, waarop hele scholen advocaten hun tanden kunnen stukbijten. Niet voor niets is Italië het land met de meeste advocaten ter wereld. Alleen al in Rome lopen er volgens de laatste telling zestigduizend juristen rond: een complete stad!
Volgens het door de beëdigde notaris opgestelde koopcontract verzekerde de vorige eigenaar van ons huis dat alle voorzieningen (gas, water en licht) daarin geheel volgens de huidige normen waren aangelegd, tutto a norma. Maar dat moest je ruim zien, zoals de door ons te hulp geroepen elektricien duidelijk maakte. Hij liet ons de dradenwarboel zien die uit een van de schakelkasten in het huis tevoorschijn kwam. Met tape aan elkaar geplakte stroomdraden, losse draden, verkeerde kleuren draad. Voor ieder wat wils. „Maar het was allemaal a norma!” zeiden we verbaasd tegen hem. Waarop hij het typisch Italiaanse handgebaar maakte waarbij men de vingertoppen van de rechterhand bij elkaar brengt en er een draaiende beweging mee maakt, met de wijzers van de klok mee. „Ja, het zal wel,” betekent het ongeveer. „Geloof je het zelf?”
Het eerste probleem dat de stroomexpert voor ons oploste, was dat van de verwarmingsketel die we maar niet aan de praat kregen. Het was een kwestie van het andersom in het stopcontact steken van de stekker. „Hè, dat mag toch niet uitmaken, bij wisselstroom?” riepen wij verbaasd. „Ach,” was de reactie van de elektricien, „de ketel mag je überhaupt niet met een losse stekker aan het elektriciteitsnet koppelen. Dat is niet a norma.” Voor een paar honderd euro kon hij de benodigde spullen kopen om althans de belangrijkste schendingen van de regels op te lossen, beweerde hij.
Bij de verwarmingsketel was er nog veel meer mis. Toen we ons huis eindelijk in bezit hadden dachten we slim te zijn door de installateur van de ketel in te schakelen. De naam van deze gasfitter vonden we bij de handleiding die we van de vorige eigenaar gekregen hadden. Vandaag, zondag, rustdag, de Dag des Heren, kwam hij langs. We waren verbaasd dat hij op zondag wilde komen. Noord-Europees wantrouwig als we zijn, hadden we al extra contanten gehaald om het ongetwijfeld bijzondere zondagstarief te kunnen financieren. Ten onrechte, zo bleek. De alleraardigste man regelde eerst dat we weer gas hadden. De riduttore di pressione, de drukverlager in het meterkastje, haperde altijd en wij kregen hem niet aan de praat, maar hem lukte het wel.
Binnen bij de gasketel keek hij zorgelijk naar de leidingen: hier was een dilettante, een doe-het-zelver, aan het prutsen geweest! En dat mag helemaal niet: dat was ‘ab-normaal’ en niet a norma! Hij wist nog hoe de zaak in elkaar had gezeten, voordat de prutser er met zijn gore handen aangezeten had. Hij had de hele installatie destijds namelijk zelf aangelegd. Hij raadde ons een ricorsa, een kleine reorganisatie, van het leidingensysteem aan alvorens de zaak op te starten. „Wat gaat dat dan wel kosten?” vroegen we angstig. „Ach, dat is een paar uur werk, maal het uurtarief,” zei hij. Als we hem de sleutels gaven dan deed hij het van de week wel even tussendoor want hij woonde hier vlakbij, beneden in Scorzoletta.
„Ja,” bekende hij, „ik ben in dit huis geboren! Ik heb er bijna direct na de constructie van het huis, begin jaren zestig, gewoond.” Vandaar dat hij wilde zien wie er in zíjn geboortehuis kwamen wonen! Later begrepen we pas dat deze beste man helemaal de gasfitter niet was maar diens zwager. Door bij te klussen verdiende hij een extra zakcentje. Dat is niet a norma, want knutselen aan de gasleidingen mag niet iedereen. Bovendien bleek hij er een gewoonte van te maken om voor alles wat hij voor ons aanschafte de dubbele prijs te berekenen. Verder verdween onze brave elektricien bij een tweede bezoek met enkele honderden euro’s voor het aanschaffen van stopcontacten. We hebben hem daarna niet meer terug gezien, net zomin als een set huissleutels. Allemaal ook niet a norma. We gingen onszelf maar vast bekwamen in het Italiaanse handgebaar. Draaien met de klok mee.
