Mythen, sagen en legendes vind je overal ter wereld, zo ook in de streek rond het Comomeer. In deze reeks komen de oude volksverhalen, die van generatie tot generatie daar zijn doorverteld, weer tot leven.
Dit verhaal komt uit de verzameling legendes van Massimo dei Cas.
Wat gebeurt er met de zielen na de dood? In de beginjaren van het christelijk geloof was het eenvoudig: diegenen die waardig werden beoordeeld, kwamen in het Paradijs, de overigen in de Hel. In 1293 noemde de paus het idee van de Louteringsberg, maar eerst in 1563 werd dit tijdens het Concilie van Trente door de kerk aanvaard. Deze doctrine opende de weg naar een lange en pijnlijke bestraffing met aan het eind de redding.
Echter ontwikkelde zich in de volkse fantasie gedurende eeuwen een eigen beeld van de zielsbestemming na de dood. Zo was er in het Valtellina het geloof in de verbanning, dat wil zeggen dat de kwade zielen verbannen werden naar uiterst onaangename plaatsen om daar een verdiende straf te ondergaan.
Aan deze gedachten lagen verschillende motieven ten grondslag. Het belangrijkste was dat de kwade zielen opgesloten waren in gevaarlijke en ver weggelegen plaatsen, waar de levenden zich ver van moesten houden. Maar over de hoe de zielen zich in deze ballingschap moesten gedragen, daarover verschilden de meningen. Het meest voor de hand liggend is dat ze zonder onderbreking blootgesteld zouden zijn aan een vermoeiende straf zoals metalen delven, stenen splijten door met mokers op keien te slaan, enorme stenen op hun rug te dragen of zware lasten in een bodemloze put te storten. En dit alles van nacht tot nacht, altijd hetzelfde en zinloos (denk aan de oude Griekse mythe van Sisyfus). De straf was ook vaak een vergelding: zo zouden de gierigaards bijvoorbeeld eeuwig goud moeten delven.
Er bestond ook verschil van mening over de tijdsduur van deze straffen. Volgens sommigen duurden deze eeuwig, volgens anderen was er een periode van boetedoening aan het eind waarvan de ziel zo ver gezuiverd was dat ze op kon stijgen naar de Heer. Volgens nog anderen behielden de zielen een zekere vrijheid en konden ze doorgaan met hun boosaardig gedrag tot schade van de mensen, bijvoorbeeld door lawaai te maken, woningen te beschadigen, mensen te hinderen sommige plaatsen te bereiken of hen in hun activiteiten te belemmeren. Dit geloof drukte het volgende idee uit: er zijn personen die zó slecht zijn dat men zich niet kon voorstellen dat ze na hun dood zouden ophouden met kwaad te doen. Een zekere manier om zich hiertegen te verdedigen was het gebed en het kruisteken.
Er zijn veel plaatsen die samenhangen met dit geloof. Eén van de bekendste is het Val di Togno, waar de gulzigaards naar verbannen zijn, veroordeeld tot een nooit ophoudende honger. Bekend is ook dat men in de omgeving van de Corni Rossi de Vlakte van de Verdoemden heeft, waar je ‘s nachts een voortdurend hameren hoort op de ontelbare stenen die over deze vlakte verspreid liggen. Ook in het Val Fontana kan men ’s nachts de zware klappen horen van stenen die tegen de rotsen worden geslagen. Zo is er ook in het Boven-Valmalenco een plek waar drie bannelingen zonder rust tussen de rotsen zwierven en vaak stenen gooiden naar herders of reizigers die van de Alpe dell’ Oro naar de Muretto pas liepen. De remedie tegen deze bedreiging was echter eenvoudig en afdoende: men hoefde slechts een kruisteken te maken om de drie verdoemde zielen te verjagen.
