Nee, hij hoefde geen grappa en ook geen wijn. Hij was astemio, geheelonthouder, beweerde hij. We keken Torti verbaasd aan. Geheelonthouder, in deze streek? Dan moet je wel erg sterk in je schoenen staan! Later betrapte ik hem echter bij de Cantina Sociale, de wijncoöperatie waar de lokale drinkebroers hun snel slinkende wijnvoorraad graag aanvullen voor tweeënhalve euro de fles. Een fles grappa inslaan voor zijn dochter beweerde hij, toen ik hem verbaasd aankeek. Met een winkelwagen? Ik dacht er het mijne van.
We zaten samen met Torti en onze ingenieur Cassani in de woonkeuken van ons appartement om het definitieve startschot van de verbouwing van onze villa te geven. Ondanks veel getreuzel en geaarzel was het nu zover: eindelijk gingen we het contract met de aannemer tekenen. Waarom Torti? Omdat hij nooit dronken op het werk verscheen? Nee, het zat anders. We hadden een aantal offertes gevraagd aan verschillende kandidaten, van wie er één niet reageerde, een ander alleen een kladje met een bedrag wist te produceren en een derde een offerte aanleverde zonder ook maar een keer naar het te verbouwen object te zijn komen kijken. Alleen de Milanese aannemer had de moeite genomen om het huis te komen inspecteren en zo aanvullende informatie te vergaren. Deze leverde dan ook de enige serieus te nemen offerte af, voor een bedrag dat heel redelijk leek. De keus leek dus gemakkelijk.
Maar we hadden buiten onze buurman Francesco gerekend. Deze was met enkele kennissen over onze plannen gaan babbelen en dat was Torti ter ore gekomen. Torti woonde in het gehuchtje Scorzoletta van de gemeente Pietra de’ Giorgi en schuin tegenover zijn huis lag de plaatselijke bar, waarvan onze idraulico, de loodgieter, de eigenaar was. De idraulico die in ons huis geboren was en ons daarom zo graag hielp. Of was het omdat hij de aanschafprijs van alles wat hij voor ons meebracht verdubbelde? We waren helemaal klaar met hem toen hij zeshonderd euro vroeg voor een pomp die op internet driehonderd euro kostte. Zijn bevriende collega de elektricien, ook uit Scorzoletta, was er inmiddels met een paar honderd euro vandoor.
Uit deze slangenkuil kwam nu dus ook Torti gekropen en in eerste instantie voelden we er niets voor om hem ook een offerte te laten maken. Maar Cassani wist ons om te praten. Torti was bij hem langs geweest en had een heel goede indruk achtergelaten. Of had hij onze ingenieur omgekocht? We werden almaar achterdochtiger in dit land. Wie kon je vertrouwen, wie was er echt di fiducia? Torti had de eerdere verbouwingen aan ons huis gedaan en had dus kennis die voor ons van grote waarde zou kunnen zijn, was Cassani’s argument. En hij had beloofd direct met een offerte te komen zodra hij de huidige situatie had kunnen bekijken.
Het duurde tot het einde van de week voordat Torti met zijn aanbod verscheen. Onder het mompelen van wat onverstaanbare excuses overhandigde hij ons een kreukelige bruine envelop waarvan we de inhoud ongeduldig scanden. De prijs was iets hoger dan die van de Milanese aannemer, maar de uitwerking was gedetailleerder. Het zag er ontegenzeggelijk goed uit, met de grote voordelen van Torti’s voorkennis. Maar ja, dat gehucht Scorzoletta, was dat daar niet één grote maffia-familie? Was de ‘geheelonthouder’ Torti wel te vertrouwen?
Cassani las aan de keukentafel het conceptcontract in sneltreinvaart voor. Torti keek minzaam toe. Na een tijdje kwam Cassani bij het onderdeel van de sconto, de korting op de offerteprijs, die vaak bij het tekenen van het contract gegeven wordt. Hij keek Torti schalks aan. Die mompelde dat hij slechte ervaringen had met die kortingen, maar dat hij erover zou nadenken (domani). Cassani drukte niet door en vroeg naar de betalingen: gingen die altijd op basis van een factuur? Ja, hij werkte altijd met facturen, beweerde Torti met een stalen gezicht. Nu keek Cassani naar ons en knipoogde, wat zoveel scheen te betekenen als: dat valt nog wel te regelen. We tekenden het contract en we namen er een glaasje op. Torti niet, zelfs geen glas water, van welke bron di fiducia dan ook.
