Op zoek naar archeologische sites in het zuiden? Eén van de indrukwekkendste plaatsen is ongetwijfeld Egnazia, nabij Fasano in de provincie Brindisi (regio Puglia).
Net zoals andere steden kende Egnazia een bewogen geschiedenis van elkaar opvolgende heersers en culturen. De eerste sporen van bewoning vinden we terug in de vijftiende eeuw v.C. met een huttendorp op de plaats van de huidige site. In de IJzertijd kreeg de stad te maken met bezettingen van volkeren uit de Balkan. In de achtste eeuw v.C. viel de stad in handen van de Messapiërs. Wanneer de Romeinen op het toneel verschenen, was het voor de Messapiërs in Egnazia voorbij: de hele hak van de laars kwam vanaf de derde eeuw v.C. onder Romeins bewind. Gnathia werd Egnathium.
Dat de klassieke auteurs Strabo, Plinius en Horatius Egnazia in hun geschriften vernoemen, is geen wonder. Ook nu nog charmeert de site omwille van de prachtige ligging. Vlakbij de zee, met zicht op de omringende heuvels lijkt de beschrijving zo uit een toeristische brochure te komen. Bovendien lag Egnazia op de belangrijke verbindingsweg tussen Bari en Brindisi, wat de stad verzekerde van talrijke handelscontacten.
Vooral tijdens de Romeinse periode ontwikkelde de stad zich tot een levendig handelscentrum. “Wie van Bari naar Brindisi reist, houdt halt in de stad Egnazia, zowel via zee als over de weg”, schrijft Strabo. Na de val van het Romeinse Rijk ging de stad net als zovele andere mee ten onder.
Tijdens de Middeleeuwen was er bewoning, maar na de tiende eeuw verviel de stad tot een ruïne. Hoewel grafdieven en andere rovers hun weg al eerder vonden, begonnen de georganiseerde opgravingen in Egnazia pas in 1912. Een groot gedeelte van de site wacht nog op fondsen om blootgelegd te worden. In 2001 startte de universiteit van Bari met de zoektocht naar het Romeinse forum van Egnazia.
Een bezoek aan Egnazia plan je het best in de voormiddag, het kan er erg warm worden en veel schaduw biedt de site niet. Van de Messapiërs kan je nog de indrukwekkende omwalling bewonderen: een muur van 7 m hoog en 2 km lang beschermde 40 hectaren stadscentrum. Ook de necropolis buiten de stadsmuren dateert van de Messapiërs. Wat echter onmiddellijk in het oog springt, is de goed bewaarde Via Traiana.
Alle elementen van een Romeinse stad vind je terug in Egnazia. Niet zo groot als Rome, maar toch voldoende om een goed beeld te krijgen van het dagelijks leven in de stad. Recht werd er gesproken in de basilica, een groot gebouw met rechthoekig grondplan, waarvan nog enkele zuilen recht staan. Bij de basilica hoorde een zaaltje met de mozaïek van de Drie Gratiën, die kan je in het museum bewonderen.
Een beetje verder ligt het amfitheater, dat verschillende functies had. De ruimte werd gebruikt als heilig theater voor de Attideia, de feesten ter ere van Attis.
De wandeling door de Romeinse stad brengt je dan naar het meest noordelijke punt, de acropolis. Dankzij de ligging kende de acropolis een dubbele functie. Enerzijds als uitkijkpost voor de verdediging van de stad, anderzijds als kunstmatige haven.
Als je je rug naar de zee keert en naar het binnenland wandelt, kom je langs de fundamenten van huizen. Insulae, woningblokken, helemaal volgens het klassieke Romeinse model. Je ziet er nog duidelijk hoe de kamers gebouwd zijn rond een binnenplaats, die het regenwater opving en verdeelde over citernes in de buurt.
Een mooie afsluiter van je bezoek aan Egnazia is het museum. Je vindt er een belangrijke collectie vazen die onder meer de typische “stile di Gnathia” illustreren, een techniek waarbij op een blinkende zwarte achtergrond witte, gele en rode figuren werden geschilderd, soms met verwijzingen naar Dionysos.
De kans is groot dat je tijdens je bezoek aan de archeologische site en het museum niet veel mensen bent tegengekomen. Terwijl toeristen elkaar verdringen in de nauwe straatjes van Alberobello om toch maar die oudste trullo te fotograferen, heb je in Egnazia nog de tijd om rustig rond te wandelen over de Romeinse wegen en om te genieten van het prachtige landschap dat onaangetast lijkt.
Info over toegang en openingsuren vind je op de website.
Dit artikel verscheen in Buonissimo magazine nr 1 uit 2013.
