In een vorig artikel hadden we het over het wilde verleden van villa Cetinale, maar naast de villa en zijn bewoners, heeft de tuin een even boeiend verhaal.
Na het aanbellen opent een ijzeren poort de toegang tot het domein. Centraal zie je de villa en links ervan de limonaia (orangerie), rechts de kapel van de villa. De eigenlijke villa onttrekt het zicht op de achterliggende centrale as. Het plan van de tuinen van Villa Cetinale is in de stijl van Giardino all’Italiana, met een sterke solo-hoofdas, maar in Cetinale is deze wel heel bijzonder.
Deze hoofdas wordt gevormd door een grasveld, een laan van 300 meter lang, met aan beide zijden Italiaanse cipressen (Cupressus sempervirens), daarrond olijfgaarden die deel uitmaken van het landschap rondom de villa en de lange as. Het gras stopt aan de voet van een heuvel. Maar de centrale as loopt over in een zeer onregelmatige lange stenen trap, de “Santa Scala” de heilige trap. Na 300 treden door de bossen van de heuvel kom je bij de Romitorio, een klein klooster. Het ziet eruit als een kluis versierd met vierkante nissen in de vorm van een kruis, waarbij elke nis de buste van een heilige omvat. Het werd bebouwd in 1716 om de zonden en absoluties te verwerken van de kardinalen die hier ooit woonden. De totale lengte van de tuinas is zowaar één kilometer lang, een stevige wandeling. Maar het uitzicht bij de Romitorio is pure schoonheid, Italië op zijn best.
De uitsnijding van de centrale as van de villa in het Toscaanse landschap ten noorden van Siena is een meesterzet van de ontwerper, architect Carlo Fontana. Het is interessant op te merken dat dit effect van afstand en grootsheid werd geproduceerd op de eenvoudigste manier; want het graspad met zijn halfronde uiteinde vormt bijna de hele omvang van de Cetinale-tuin. Fontana was wijs genoeg om te profiteren van het natuurlijke voordeel van het grote bos van steeneiken dat dit deel van het land bekleedde, hij besefte dat alleen de eenvoudigste lijnen in harmonie zouden zijn met een zo nobele achtergrond.
De andere tuindelen zijn eerder onopvallend in vergelijking met de alles overheersende hoofdas. Ten noorden van de villa ligt een bos (Tebaide) van oeroude eiken, dat zijn naam ontleent aan het woestijngebied van Opper-Egypte, waar in de middeleeuwen veel christelijke kluizenaars leefden. Het is verdeeld in een uitdagend pad van “boetedoening”, met paden, lanen, kapelletjes, stenen kruisen en verschillende beelden die heiligen, kluizenaars en de districten van Siena uitbeelden. De Palio van Siena, de bekendste paardenrace van Italië, werd tussen 1679 en 1692 zeven keer gereden in de Tebaide. Kardinaal Flavio Chigi, afkomstig uit Siena, was immers een gepassioneerde Palio-, paardenliefhebber. Verder vind je in het bos in steen gehouwen monsterlijke dieren, een slak, een adder een kop van een bruinvis, … ze doen denken aan de tuinen van Bomarzo in Lazio. Aan de linkerkant van het hoofdgebouw bevindt zich een Engelse tuin met rozen, irissen en meerjarige kruidachtige planten, gemaakt door Lord Lambton. De voortuin bestaat uit een geometrisch ontwerp, met bloembedden omzoomd door buxushagen en verder versierd met “citrusplanten” in pot, beelden en grote Taxusvormen. De Engelse afkomst van de familie is er heel herkenbaar in.
Na het maken van een afspraak is de tuin te bezoeken. Tot tweemaal toe kon ik er rondlopen, maar het zal niet de laatste keer zijn.
