Zijn oorspronkelijke naam was Justus van Utens, geboren in Brussel in 1558. Hij was een Vlaamse schilder die vooral actief was in Italië waar hij op 22-jarige leeftijd naar toe trok. Hij verbleef in en rond Carrara. Daar trouwde hij ook in 1588 en bracht een zoon Domenico ter wereld. Gezien hij zo lang in Italië verbleef, nam hij de Italiaanse naam aan van Giusto Utens.
Veertien lunetten
Zijn bekendste werk is de reeks van veertien lunetten met de Medici-villa’s, geschilderd tussen 1599 en 1602. Tot de dag van vandaag zijn het zeer waardevolle historische documenten. Het zijn immers prachtige getuigenissen van het leven rond de Medici villa’s aan het einde van de zestiende eeuw. Ze worden vaak afgebeeld op posters, op ansichtkaarten, op decoratieve schotels en meer.
Oorspronkelijk waren het er 17, maar slechts 14 hebben het overleefd. Ze zijn geschilderd voor de Medici Villa van Artimino als een “inventaris” van de bezittingen van de groothertog Ferdinando I de ‘Medici’. De drie vermisten, die van Careggi, Cerreto Guidi en Artimino zelf zijn wellicht verloren gegaan op het einde van de 18de eeuw bij de passage van de Fransen in het gebied.
De veertien “geredde” zijn halfronde maanvormige schilderijen. Noem het idyllische luchtfoto’s van de Medici villa’s met bijhorende tuinen. Ze hebben niet alleen de grandeur en pracht van de Medici-villa’s vereeuwigd. Het zijn ook kostbare getuigenissen van hoe de bezittingen van de groothertog waren. Utens bezocht hiervoor alle villa’s zelf en maakte gebruik van bouwtekeningen en kaarten. Hierdoor heeft hij de villa’s tot in het kleinst mogelijke detail kunnen weergeven.
Unesco erfgoed
De gebouwen zelf lijken niet het hoofdmotief te zijn van deze kalligrafisch nauwkeurig vervaardigde schilderijen. Wel de implementatie van de gebouwen in hun omgeving. Er werd dan ook veel aandacht besteed aan het groen rondom de gebouwen. De reeks introduceert als niets anders het leven in een villa. Een authentiek kruispunt van sterke thema’s zoals het agrarische landschap, architectuur en kunst, de kunst van tuinen, de wetenschappen, de vrijetijdsactiviteiten. Daardoor zijn de lunetten van heel grote waarde voor de restauratie en het inzicht in de Renaissance tuinen en het agrarische leven rond de villa’s van toen.
Meer dan vijftig jaar werden ze tentoongesteld in het topografische museum van Firenze com’era, dat enkele jaren geleden gesloten werd. Na verschillende verplaatsingen bewaart men de lunetten sinds 2012 in de Medici Villa “La Petraia” in Firenze, nu museum en open voor het publiek. Deze veertien Medici-eigendommen staan sinds 2013 op de Werelderfgoedlijst van de Unesco. Dit vanwege hun representativiteit, hun geprezen culturele, artistieke en landschappelijke betekenis bepaald door een authenticiteit en een uitzonderlijke functionele, structurele en visuele integriteit.
Met enige Belgische trots is een bezoek aan de lunetten in het paleis en tuinen van Medici Villa “La Petraia” dan ook meer dan de moeite waard. Heel wat van de Medici-villa’s kan men nog steeds bezoeken. Hieronder vind je een overzicht van hun plaats en wat bezoekersinfo. Raadplegen van de voorwaarden bij bezoek, openingsuren en -dagen is naar Italiaanse normen een noodzaak.
Adres: Museo della Villa Medicea della Petraia,Via della Petraia, 40, 50141 Firenze FI, Italië
