Noli, een stukje Riviera del Ponente of de bloemenriviera off the beaten track.
Voor deze bijdrage bezochten we een minder gekend stuk van de Riviera del Ponente, de kuststrook tussen Genua en de Franse grens. De badplaatsen langs de via Aurelia lijken wel een aaneengesloten geheel van bagni, stukjes strand met veelkleurige parasols en dito ligstoelen die je kan huren voor een onvergetelijk dagje strand.
De vijfde maritieme republiek
De eerste halte aan de kust is het stadje Noli, een van de mooiste Italiaanse dorpjes, althans volgens de gids I borghi più belli d’Italia. Bovendien is het een prima uitvalsbasis om de regio te verkennen. Binnen de omwalling ligt het mooi bewaarde middeleeuwse centrum van de ‘vijfde maritieme republiek’, een titel die de stad met trots etaleert op de straatnaambordjes.
De term ‘maritieme republiek’ dateert van de 19e eeuw. Men verwijst daarbij naar die Italiaanse steden die sinds de middeleeuwen dankzij de handel op zee onafhankelijk waren en van een zekere welvaart genoten. Over de eerste vier is geen twijfel mogelijk: Genua, Venetië, Pisa en Amalfi. De vijfde republiek wordt, al naargelang van het moment in de geschiedenis, ingevuld door Ragusa, Noli, Ancona of Gaeta.
Het commerciële succes van Noli begint met de kruistochten. Door de uitzonderlijke positie wordt de haven een spil in de scheepsbouw en het vervoer van kruisvaarders naar het Heilig Land. Dankzij de goede relaties met Jeruzalem en Antiochië verkrijgt de stad handelsprivileges. Zo moeten de handelaars geen taksen betalen op de handel die ze drijven met het Heilig Land. Op die manier groeit de haven uit tot een bloeiend centrum. In 1192 roept Noli haar onafhankelijkheid uit door zich vrij te kopen van de markiezen Del Carretto uit het naburige Final Ligure, het markiezaat waar de stad tot dan toe deel van uitmaakte.
Tien jaar later gaat de jonge republiek een samenwerking aan met de machtige republiek van Genua. Daardoor wordt Noli een protectoraat maar behoudt toch haar onafhankelijkheid. In ruil biedt de stad haar hulp aan in de oorlogen met Pisa en Venetië. Met de komst van Napoleon Bonaparte komt er een einde aan de onafhankelijkheid. In 1797 gaat Noli, samen met Genua, op in de Ligurische Republiek en later, na de val van Napoleon, in het koninkrijk Sardinië.
D.H.Lawrence
Een buitengewone illustratie van deze boeiende geschiedenis vind je in de kerk van San Paragorio. Deze ietwat obscure lokale heilige vereert men in een Romaans-Lombardisch kerkje uit de 11e eeuw, net buiten de stadsmuren. Check de openingsuren want de kerk is niet alle dagen te bezoeken maar meer dan de moeite waard. Een groepje vrijwilligers runt de bezoeken. Ze geven met plezier een rondleiding langs de highlights van deze niet te missen architectonische parel.
Het glimlachende Christusbeeld – met schoenen aan – uit de tweede helft van de 13e eeuw is duidelijk van Byzantijnse origine. Ook de originele, 13e-eeuwse bisschopsstoel is, ondanks een aardbeving die de kerk bijna volledig vernielde, goed bewaard, net zoals de fresco’s in de apsis. Samen met de crypte zijn het stille getuigen van een roemrijke geschiedenis.
Langs het suggestieve, Romeinse wandelpad kan je van Noli naar Spotorno stappen, waar de Britse schrijver D.H. Lawrence de intrige van Lady Chatterley’s Lover bedacht. ‘It’s lovely and sunny, with a blue sea, and I am sitting out on the balcony just above the sand to write’. Zo schrijft de auteur, getroffen door tuberculose, in 1925 in Hotel Miramare.
Samen met zijn vrouw Frieda Von Richthofen huurt hij er al later de villa van de bersagliere Angelo Ravagli. Frieda begint een relatie met Ravagli, volgens sommigen met enthousiaste instemming van Lawrence zelf. De illegale liefde bekoelt en het echtpaar Lawrence verhuist naar Scandicci, in Toscane, waar Lawrence zijn wereldberoemde roman schrijft. Het boek wordt op 1000 exemplaren gedrukt in Firenze maar geraakt nooit voorbij de douane in Groot-Brittannië. Na de dood van Lawrence keert Frieda terug naar Spotorno. Ze emigreert met Ravagli naar New Mexico, waar ze trouwen. Pas in 1960 wordt de ‘schandaalroman’ Lady Chatterley’s Lover in Lawrences vaderland uitgegeven.
Lees alle andere bijdragen over Ligurië
