Opinie – Je hoeft geen specialist te zijn om te weten dat de automobielindustrie woelige tijden doormaakt. De overstap naar elektrische auto’s met de daaraan gekoppelde zware investeringen, de batterij-oorlog, de fusies… Elke dag is er wat nieuws. De FCA-groep, met daarin de trotse merken van Italiaanse bodem Fiat, Alfa Romeo en Lancia, smolten in 2021 samen met de PSA-groep (Peugeot, Citroën, DS) tot Stellantis. Sindsdien worden de Italiaanse merken en dealers stelselmatig leeggemolken en kaalgeplukt. De échte passionata van de Italiaanse auto ziet het met lede ogen aan.
Als je al de moed zou hebben om een eigen zaak te starten, en je mag vervolgens daar al je centjes en liefde in investeren, maar tegelijk is het een buitenstaander die precies bepaalt wat je mag doen, tot de kleur van de vloertegels toe: hoe zou jij je daarbij voelen? Dat is nochtans wat de gemiddelde merkendealer van auto’s deze dagen overkomt. Bij Stellantis, bij anderen.
Maar de Italiaanse merken zien toch net iets harder af. Recent hebben zij bijvoorbeeld te horen gekregen dat ze de modellen Panda, 500 hybrid, 500X en Tipo simpelweg weldra niet meer kunnen bestellen. Fiat blijft zo over met twee modellen: de elektrische 500 en de net gelanceerde 600. De interne motivatie om, bijvoorbeeld, de Panda het genadeschot te geven, was dat de auto te duur was in productie, omdat het model in Italië werd gemaakt.
Wurgcontract
Vanuit dealerstandpunt is het huilen met de pet op. Enige tijd geleden werden alle dealercontracten opgezegd, en men kreeg een vervangend voorstel in de bus. Een turf van meer dan honderd pagina’s. “Een wurgcontract”, zo noemen verschillende dealers het. Zij verkiezen anoniem te blijven, want het nekschot wacht hen als men zou weten dat ze uit de biecht hadden geklapt. Maar de realiteit is er wel. In West-Vlaanderen blijft één echte Fiat-dealer over. Oost-Vlaanderen telt er drie, Antwerpen nog vier. Dealers van vele jaren zagen het niet meer zitten en hebben de handdoek in de ring gegooid.
Waar er te grote leemtes ontstonden in het dealernetwerk – zowat overal dus – heeft men het merk Fiat nu ondergebracht bij Peugeot-garages. Die zitten al met een veelheid aan merken, en Fiat is voor hen, soms letterlijk, het vijfde wiel aan de wagen. Het gevolg is dat ze de Italianen stiefmoederlijk behandelen, omdat het merk hen ongewild in de strot wordt geramd.
Zelfs de Italiaanse premier Meloni drukte recent haar bezorgdheid uit. Eind januari zei ze in het Italiaanse parlement nog: “Als je de auto’s die je internationaal wilt verkopen, een “Italiaans juweel” noemt in reclame, dan moeten die auto’s ook in Italië worden geproduceerd’. Ze verwijt Stellantis, zeker niet ten onrechte, dat zij vooral de Franse merken uit de groep bevoordeelt. Kijk naar het gamma van Peugeot of DS, en dan stel je inderdaad vast dat zij een bijzonder compleet gamma kunnen aanbieden, met elektrische en klassiek gemotoriseerde modellen.
De directie van Stellantis is Frans van origine. Nochtans zijn ook de resultaten van de Franse Stellantis-tak nauwelijks beter te noemen dan de Italiaanse. Overcapaciteit is bij vele merken de orde van de dag. Er worden veel auto’s ingeschreven die nog geen nieuwe eigenaar hebben, om toch enigszins de statistieken op te smukken. Het bedrijfsresultaat van de Stellantis-groep wordt voorlopig recht gehouden door de Amerikaanse tak van de groep met merken als Jeep en Chrysler.
Prototypes
De Italianen hinken hopeloos achterop. Alfa Romeo, steeds een bijzonder aantrekkelijk merk geweest, kreeg als laatste toevoeging de Tonale als model erbij. Initieel met verbrandingsmotor, en pas zeer recent met een hybridemodel. Hopeloos te laat: in België is de fiscaliteit net aangepast waardoor alleen 100% elektrische voertuigen nog fiscaal interessant zijn voor het bedrijfsleven. De aantrekkelijke Tonale komt daardoor nauwelijks de showroom uit, en al helemaal niet als bedrijfswagen.
De Franse merken lijken systematisch voorkeur te krijgen. Neem de lancering van de mini-elektrische autootjes Citroën Ami en Fiat Topolino. Technisch zijn het kopiëen van mekaar, toch is er verschil. De Ami staat immers in de showrooms en is intussen een grote hit bij studenten. De Topolino is uitsluitend te bewonderen geweest op enkele bijeenkomsten van journalisten. Recent kondigde de groep liefst vijf nieuwe Fiatmodellen aan tussen nu en 2027. Prototypes worden voorgesteld op het salon van Genève. Het zou gaan om vijf goedkope, volledig elektrische modellen waaronder een nieuwe Panda. De vraag die op de lippen van elke dealer brandt: blijft het bij prototypes, zoals de Topolino? Of mogen we ook echt wat nieuws in de showroom verwachten? En houden wij tot die tijd het hoofd boven water?
Dealers vertelden me dat het soms aanvoelt als een georkestreerde sabotage van hun normale werking. IT-systemen die niet meer werken waardoor je geen offertes meer kunt maken of wisselstukken bestellen. Auto’s die soms maanden op de Antwerpse havenkaai blijven staan. Commerciële acties die vele pagina’s beslaan en duidelijkheid missen. Onbereikbare wisselstukken maar tegelijk wel hoge kwaliteitsnormen waaraan men verplicht moet voldoen. Binnenkort de wedergeboorte van Lancia met een nieuwe Ypsilon, maar geen dealernetwerk. Klap op de vuurpijl is dat parallelle importeurs à la Cardoen soms betere prijzen kunnen afdwingen voor een Fiat-product dan de officiële dealers…
Italiaanse fierheid
Waar is de Italiaanse fierheid naartoe? Hoopt men de trouwe klant van Alfa of Fiat in een Franse wagen te krijgen? Want laat ons wel wezen: wie gewoon is om een Italiaan te kopen, die koopt alleen al uit principe geen Peugeot. Het design en het interieur van de gemiddelde Italiaanse auto is nog steeds boeiender, verrassender, stijlvoller… dan dat van een doorsnee Franse of Duitse auto. Tot spijt van wie het benijdt.
Laten we ons voor één keer scharen achter premier Giorgia Meloni. Zij uitte kritiek op de verhuis van de maatschappelijke zetel van Stellantis naar Amsterdam, en op de benoeming van een lid van de Franse regering in de directieraad. Op de openlijke flirt van Stellantis met Marokko om een deel van de productie te verhuizen naar dat land, dat zich profileert als een mekka voor de bouw van elektrische auto’s. Meloni dringt erop aan dat minstens één miljoen auto’s opnieuw van de band zouden rollen in Italië. Als reactie daarop liet Stellantis-CEO Carlos Tavares fijntjes weten dat het gebrek aan subsidies vanwege de Italiaanse regering voor de productie van elektrische auto’s inderdaad geleid heeft tot productieverlies in Italië. Maar dat de groep ook miljarden investeerde in de Italiaanse autobouwers.
Als autoliefhebber kunnen we enkel hopen dat het gezond verstand zegeviert, en vooral dat de eigen(gereid)heid van de Italiaanse auto verder mag blijven bestaan.
