Een bezoek aan de regio Friuli Venezia Giulia ligt voor de gemiddelde bewoner van de lage landen minder voor de hand. Nochtans biedt het, net als andere regio’s, tal van opportuniteiten. Precies door zijn minder gekende karakter kun je er leuke trips beleven, waarbij je niet overdonderd wordt door een veelheid aan toeristen.
Wat bijvoorbeeld te denken van Gorizia? We bedoelen hier niet de provincie, maar wel de stad gelegen aan de grens van Italië en Slovenië. Gorizia, gelegen in het noordoosten van Italië, heeft een bewogen geschiedenis die teruggaat tot de Romeinse tijd. Door de eeuwen heen is de stad beïnvloed door verschillende heersers, waaronder de Habsburgers. De bijnaam “het Oostenrijkse Nice” spreekt boekdelen wat betreft de Germaanse cultuur die Gorizia uitstraalt.
Dit is terug te zien in de architectuur en het culturele erfgoed van de stad. Het kasteel van Gorizia, dat hoog boven de stad uittorent, biedt een panoramisch uitzicht over de omgeving. Binnen de muren van het kasteel vindt men een museum dat de geschiedenis van de stad tot leven brengt.
Bewogen geschiedenis
De geschiedenis van Gorizia is even complex als fascinerend. De stad werd voor het eerst genoemd in documenten uit de 11e eeuw. Archeologische vondsten suggereren echter dat het gebied al veel eerder bewoond was, mogelijk zelfs in de prehistorie. Gedurende de Middeleeuwen was Gorizia een belangrijk politiek en economisch centrum onder de heerschappij van de graven van Gorizia.
In de 16e eeuw kwam de stad onder Habsburgs bewind, en dit bleef zo tot het einde van de Eerste Wereldoorlog. Gedurende deze periode groeide Gorizia uit tot een belangrijk handels- en cultuurcentrum, met een rijke mix van Italiaanse, Oostenrijkse en Slavische invloeden.
In de Eerste Wereldoorlog was Gorizia het strijdtoneel tussen de Italiaanse en Oostenrijks-Hongaarse legers. Na deze oorlog werd de stad overgedragen aan Italië. Enkele decennia later, bij de Vrede van Parijs na de Tweede Wereldoorlog, moest Italië in 1947 verschillende gebieden afstaan aan Joegoslavië. Daarbij een deel van de provincie Gorizia en een groot deel van Istrië. De grens tussen Joegoslavië (vanaf 1991 Slovenië) en Italië loopt sindsdien recht door Gorizia.
Het Italiaanse deel, Gorizia, is veruit het grootste van de twee. Het Sloveense deel, bekend als Nova Gorica, is grotendeels na de Tweede Wereldoorlog gebouwd. Door de deling kwam het station dat ligt op het spoortraject tussen Villach (Oostenrijk) en havenstad Triest, in Nova Gorica te liggen. En dat terwijl het stationsplein grotendeels op Italiaans grondgebied ligt: een beetje vreemd.
Toen op 1 mei 2004 Slovenië toetrad tot de Europese Unie, werd dit gevierd in beide delen van de stad. Immers, door de toetreding van Slovenië tot het Verdrag van Schengen zijn er sinds 21 december 2007 geen grenscontroles meer tussen Gorizia en Nova Gorica. Ook voor de toerist een mooie meenemer, want je loopt zo van het ene naar het andere land, zonder plichtplegingen.
Castello en Duomo
Het indrukwekkende kasteel van Gorizia, hoog op een groene heuvel boven de stad, is wellicht de meest iconische bezienswaardigheid. Dit middeleeuwse kasteel biedt niet alleen een prachtig uitzicht over de stad en de omliggende heuvels, maar herbergt ook een museum dat de geschiedenis van de stad en de regio belicht.
Vlakbij vind je ook het Museo della Grande Guerra dat de rol van Gorizia en de omliggende regio in dit conflict belicht. Het Provinciaal Museum van Gorizia biedt een uitgebreide collectie kunstwerken, archeologische vondsten en historische artefacten die de diverse culturele invloeden van de stad laten zien.
De Duomo of kathedraal van Gorizia (Corte S.Ilario), gebouwd in de 14e eeuw, is een prachtig voorbeeld van gotische architectuur. Opgedragen aan de Aquileiaanse heiligen Ilario en Taziano, werd deze kerk in 1752 verheven tot de rang van kathedraal. Oorspronkelijk was het een eenvoudige kerk, ook vernoemd naar de twee heiligen. Binnenin vind je indrukwekkende kunstwerken en fresco’s die de rijke religieuze geschiedenis van de stad illustreren.
De kerk van Sant’Ignazio (Piazza della Vittoria) is een barok gebouw dat tussen 1654 en 1723-1724 werd gebouwd en pas in 1767 werd ingewijd. Terwijl de gevel een synthese is van Oostenrijkse en Latijnse elementen, is het weelderige interieur met prachtige plafondschilderingen puur Latijns-Amerikaans. De aangrenzende jezuïetenbibliotheek zijn ook zeker een bezoek waard.
Teatro
Het Teatro di Società (via Giuseppe Garibaldi) werd in 1740 gebouwd op initiatief van Giacomo Bandeu. Het gebouw brandde op 26 maart 1779 af. Het huidige theater, herbouwd door de zoon van Bandeu, Filippo dateert uit 1782. Aan het einde van de negentiende eeuw werd het opgedragen aan Giuseppe Verdi. Vandaag is het het belangrijkste culturele gebouw van de stad, en het huisvest tevens het Auditorium van de Friulische Cultuur en twee culturele centra van de Sloveense gemeenschap.
Voor liefhebbers van kunst en cultuur zijn er verschillende musea en galerieën die een kijkje bieden in de rijke culturele erfenis van de stad.
Even ten noorden van de stad vind je het Sacrario militare di Oslavia, gebouwd in 1938. Het herbergt de stoffelijke resten van 57.000(!) soldaten, omgekomen bij de veldslagen om en rond Gorizia.
Natuurlijke Schoonheid
Gorizia ligt in een prachtige natuurlijke omgeving, omringd door heuvels en wijngaarden. De stad is een ideale uitvalsbasis voor wandel- en fietstochten in de omgeving. Daarnaast staat de Collio-regio, gelegen ten westen van Gorizia, bekend om zijn uitstekende wijnen. Een bezoek aan een van de lokale wijngaarden is een must voor elke wijnliefhebber. Hier kun je genieten van rondleidingen en proeverijen, waarbij je de kans krijgt om de heerlijke wijnen van de regio te proeven en meer te leren over de wijnbouwtradities van Gorizia.
Tal van wandelpaden zijn te ontdekken die door de prachtige natuur van de regio slingeren, variërend van eenvoudige wandelingen tot uitdagende trektochten. Een aanrader is een wandeling naar de top van de Monte Sabotino, een berg net buiten de stad die een prachtig uitzicht biedt over de regio en zelfs tot aan de Adriatische Zee.
Gastronomie
De keuken van Gorizia is een weerspiegeling van de diverse culturele invloeden die de stad hebben gevormd. Men vindt er zowel traditionele Italiaanse gerechten als Oostenrijkse en Slavische invloeden.
Een van de meest kenmerkende gerechten van Gorizia is de jota, een hartige soep gemaakt van bonen, aardappelen, zuurkool en gerookt vlees. Dit gerecht is een perfect voorbeeld van de Sloveense invloeden in de keuken van Gorizia. Een andere lokale specialiteit is goulash, een stoofpot van rundvlees, uien en paprika’s, die zijn oorsprong vindt in de Oostenrijkse keuken.
Voor een zoete afsluiting van de maaltijd is de gubana een absolute aanrader. Deze traditionele cake, gevuld met noten, rozijnen en specerijen, is een perfect voorbeeld van de rijke culinaire tradities van Gorizia. Daarnaast zijn er tal van andere heerlijke desserts te proeven, zoals strudel en potica, een Sloveense zoete broodrol gevuld met noten en honing.
Lokale Tradities en Evenementen
Gorizia is een stad van tradities en evenementen. Een van de bekendste is het jaarlijkse Middeleeuwse Festival, dat plaatsvindt in september. Tijdens dit festival wordt de stad omgetoverd tot een middeleeuws dorp, compleet met ridders, ambachtslieden en muzikanten. Bezoekers kunnen genieten van middeleeuwse markten, re-enactments en optochten, en proeven van traditionele gerechten en dranken.
Een ander belangrijk evenement is het Gorizia Film Festival, dat jaarlijks in november wordt gehouden. Het viert de beste films uit Italië en Slovenië, en biedt een platform voor zowel gevestigde als opkomende filmmakers. Tijdens het festival zijn er filmvertoningen, lezingen en workshops, en krijgen bezoekers de kans om in gesprek te gaan met de makers van de films.
Als je zin hebt in een wat “ander” stukje Italië, ontdek zelf de charme van deze fascinerende stad.
