In de Lage Landen genieten de Italiaanse broers Carlo en Nello Rosselli nauwelijks bekendheid. Dat ligt wel anders in hun geboorteland. Zij waren antifascisten van het eerste uur. Op 9 juni 1937 worden ze in het Normandische kuuroord Bagnoles de l’Orne op gruwelijke wijze vermoord.
Wie waren de twee broers en wat dreef hen? Waarom waren ze in Frankrijk op dat ogenblk? Wie zat achter de moorden? Op deze vragen gaat auteur Luc Rasson dieper in in zijn boek “Voor alles komt de daad”, verschenen bij uitgeverij Ertsberg. Hij focust daarbij vooral op de oudste van de twee, Carlo.
In het fascistische Italië van Mussolini is het geen goed idee om er een andere mening op na te houden. Toch is precies dat wat de Rosselli’s drijft: ze houden er antifascistische en antistalinistische standpunten op na. Bovendien schrome ze niet om er voor uit te komen. Hun kruistocht tegen het fascisme van Mussolini brengt hen achtereenvolgens, naast hun geboorteland Italië, in Frankrijk en Spanje. Carlo ontwikkelt geleidelijk zijn eigen politieke visie, die hij “liberaal socialisme” zal noemen. Hij kant zich immers tegen uiterst links én uiterst rechts omdat hij meent dat geen enkele vorm van dictatuur wenselijk is.
In het verhaal over Giovanni Bassanesi, eerder verschenen op deze website, kwam Carlo Rosselli al zijdelings aan bod. Het is één van de vele aspecten van Rosselli’s bijzonder politiek getint leven. Het eindigde ook met een politiek getinte moord.
Dat precies Luc Rasson dit werk schreef is niet verwonderlijk. Zijn interesse voor de jaren 30 was al gebleken. Hij brengt nu het eerste Nederlandstalige werk over de broers Rosselli, waardoor zij en hun levensverhaal wellicht ook bij ons wat aan bekendheid zullen winnen.
Het boek biedt interessante lectuur voor iedereen die meer wil weten van het woelige interbellum in heel Europa, bijzonder dan in Italië, Frankrijk en Spanje. Het boek omschrijven als het lichtere werk voor aan het vakantiezwembad, zou ik niet meteen durven. Daarvoor gaat Rasson te gedetailleerd en wetenschappelijk te werk. Verwacht dus geen ‘whodunit’, maar een gedegen studie over de twee broers (met name dan Carlo), hun biografie, hun politiek denken en handelen.
In het jaar waarin het einde van WO II precies 80 jaar achter ons ligt, blijft dit verhaal zeer relevant. In de woelige tijd waarin we eens te meer zijn beland door een aantal machthebbers van dit ogenblik – denk aan Trump, Netanyahu, Poetin maar ook figuren als een Orban – is het verstandig de lezer een blik te bieden op het recente verleden. Daarbij moeten we positief gestemd blijven en hopen dat we door het verleden ook beter met het heden omgaan.
O ja, en om u het opzoekwerk na het lezen van dit artikel te besparen, de moord op de Rosselli’s werd nooit opgelost. De fratelli Rosselli werden vermoord door een Franse extreemrechtse militie. De betaling voor de brutale moord zou gebeurd zijn in de vorm van honderd Beretta-geweren. Wie de uitvoerders waren, is dus bekend, maar de opdrachtgever niet. Vermoed wordt dat de moord gebeurde op bevel van Mussolini.
Voor alles komt de daad, auteur Luc Rasson
ISBN: 9789464984262
Verschenen bij Uitgeverij Ertsberg
€27,50
