In de jaren ’40 ontstond Lago di Campotosto, gelegen in Alta Valle dell’Aterno en ondertussen het grootste handmatig aangelegde meer van Abruzzo. Campotosto is echter niet enkel hiervoor gekend, maar ook voor haar prachtige weilanden en bossen. En uiteraard haar ‘muilezelballen’, namelijk de Mortadella di Campotosto.
Rio Fuciono, de rivier die door Campotosto stroomt, werd in de jaren ’40 afgedamd waarop een veenmoerasgebied ontstond net tussen de Gran Sasso en de Monti della Laga, namelijk Lago di Campotosto. Dit met als bedoeling de turbines van een waterkrachtcentrale daar te voorzien van stroom. Met een oppervlakte van 1.400 hectare, een omtrek van 42 kilometer, een diepte van 13 meter en een hoogte van 1313 meter is Monti della Laga het grootste aangelegde meer van Abruzzo en een van de grootste van Europa.
Zeldzame blauwe reiger
De prachtige weilanden en bossen die het meer omgeven, maken er de perfecte wandel- en fietslocatie van. Maar ook vissers, kanoërs en windsurfers kunnen hun energie kwijt in de prachtige wateren van het meer. Mensen die geïnteresseerd zijn in vogels kunnen er dan weer de zeldzame blauwe reiger spotten, die er verblijft tussen de herfst en de lente. L’Ufficio Territoriale Carabinieri Biodiversità zette in 2006 een monitoringscentrum op poten om de biodiversiteit van vogels in de regio te blijven opvolgen. Lago di Campotosto is dus niet zomaar een toeristische plaats, het kent ook een grote natuurlijke waarde. Een staatsnatuurreservaat van het nationaal park Parco Nazionale Gran Sasso en Monti della Laga beschermt het gebied, dat verder nog een zeer diverse natuurlijke biodiversiteit omvat, dan ook.
Koeien en schapen
Lago di Campotosto maakt tenslotte ook deel uit van de Ippovia del Gran Sasso, een 300 kilometer lange route rond de Gran Sasso en van de Strada Maestra del Parco, die l’Aquilla verbindt met de kust. In de winter kan je ook skiën op de skigebieden Campo Imperatore en Prati di Tivo. De nabijgelegen valleien genaamd valle dell’Aterno en valle del Vomano zijn zeker ook het bezoeken waard. Laat je verwonderen door prachtige en memorabele wandelingen in Campotosto. Er heerst de typische eeuwenoude geschiedenis zoals je die ook elders vindt in Abruzzo. Campotosto was oorspronkelijk een grensgebied waar L’Aquila en Amatrice, dat nu wel deel uitmaakt van de regio Lazio, om vochten in de 13de eeuw. In de 18de eeuw werd Campotosto uiteindelijk een dichtbevolkt dorpje en begon het zichzelf te besturen. Anno 2025 wonen er maar rond de 500 mensen in Campotosto. Het is meer een landbouwdorpje, met verschillende boerderijen en graasweides gevuld met koeien en schapen. Prachtig om te bewonderen is ook het typische Laga-gesteente, een gele zandsteen. Verder vind je in Campotosto ook de gewoonlijke kerken, pleinen en monumenten.
Saltarella
Wanneer je door de oude straten van Campotosto wandelt, zie je de letterlijke sporen van het verleden. Je stuit er regelmatig op pijlpunten, schrapers en scherven van impasto-aardewerk, allemaal restanten van de kopertijd. Er zijn ook heel wat tradities bewaard gebleven in Campotosto, zoals ‘Il baccalà degli Sposi’. Echtgenoten moeten de drie opeenvolgende dagen voor hun trouwdagen feest vieren in de buurt van hun huizen. Heel de stad mag hierbij meevieren. Er wordt dan ook een traditioneel gerecht geserveerd, dat bestaat uit twee gangen. Eerst kabeljauw, ansjovis, olijven en artisjokken, dan brood, kaas en lokale vleeswaren. Tijdens deze feestjes weerklinkt de accordeon – het typische instrument van Abruzzo – in de straten en dansen de inwoners hun traditionele dans ‘saltarella’. Er vloeit uiteraard ook wijn over de tafels. Improvisatiedichters eren tenslotte het bruidspaar in kwestie. Paasmaandag wordt in Campotosto ook op een extra speciale manier gevierd. Een groep kinderen, begeleid door de accordeon en tamboerijn, gaat huis aan huis de liedjes ‘E Gesù bambino nasce’ en ‘Notte Silente’ brengen. Mensen bieden hen daarna eten, wijn en de traditionele pannenkoeken ‘cruspelle’ aan.
Bijgelovige gezegde
Verder volgen er nog religieuze feesten zoals onder andere Il Sant’Antonio, Festa di Santa Maria Apparente, Festa di Santa Maria di Brugnoleto en La Sposa Pojana. Die laatste is een feest in augustus waarbij een oude bruiloft in originele kledij nagespeeld wordt. Meisjes uit het dorp dragen hierbij een rieten mand – ‘canestre’ – op hun hoofd. Deze rieten mand staat symbool voor huwelijksgeluk. In een koets wordt daarna een matras geplaatst om zo het nieuwe huwelijksleven van het bruidspaar van start te laten gaan. Versierde koeien trekken deze koets verder, waarna een processie begint om de bruid te begeleiden naar het huis van de bruidegom. De bruid zal gevraagd worden om goederen en als er een akkoord gesloten wordt met de inwoners, begint het feestvieren pas echt. Het pasgetrouwde koppel krijgt genoeg goederen mee om een week toe te komen. Het hoogtepunt is echter wanneer de toekomstige schoonmoeder het bijgelovige gezegde opdraagt aan haar nieuwe schoondochter, waarna een ceremonie het feest afsluit.
Zeldzaam product
Abruzzo zou Abruzzo niet zijn als je er niet zou kunnen genieten – zoals overigens in de rest van Italië – van overheerlijke culinaire specialiteiten. Campotosto staat specifiek bekend om ‘Mortadella di Campotosto’, ook wel ‘muilezelballen’ genoemd. Dit omwille van hun vorm en dat ze samen in paren vastgebonden worden. Kenmerkend aan deze Mortadella is het kleine stukje wit vet in het midden van het varkensvlees. Het is een van de lekkerste vleeswaren van Abruzzo en worden bescherm door Slow Food Presidia. Volgens historici wordt deze mortadella al sinds 1796 gemaakt. Je kan het kopen samengebonden aan elkaar, maar je kan het ook zelf maken. De typische lokale kruiden en specerijen die toegevoegd worden in het vlees maken deze mortadella zo uniek van smaak. Het is daarom ook een zeldzaam product aan het worden. Niet veel inwoners kennen de traditie van het maken hiervan en dus wordt het moeilijker en moeilijker om het voort te zetten.
Recept omelet met Mortadella di Campotosto (voor 4 personen)
Ingrediënten
- 6 eieren
- 4 à 6 plakjes mortadella uit Campotosto
- 4 à 6 eetlepels geraspte kaas naar keuze
- Extra vergine olie naar smaak
- Zout naar smaak
- Gemalen zwarte peper naar smaak
Breek de eieren en klop ze in een kom los. Voeg zout, zwarte peper en geraspte kaas toe. Snijd de plakjes mortadella in kleine blokjes en voeg ze toe aan de eieren. Roer goed door. Verhit de olie in een koekenpan met antiaanbaklaag. Wanneer de olie heet is, giet u de omelet erin. Zodra de kant die in contact komt met de pan goudbruin is, doe je de omelet op een deksel en zet je hem ondersteboven op het vuur, zodat de andere kant ook verder gaart. Laat het afkoelen voordat je het serveert.
