Liefde voor Ligurië: Seborga, het Italiaanse dorp dat ook een prinsdom is

Binnen de grenzen van Italië liggen officieel twee onafhankelijke ministaatjes: Vaticaanstad en San Marino. Maar als het van de inwoners van Seborga afhangt, komt daar nog een derde ministaatje bij. Het dorp Seborga, in de heuvels tussen San Remo en de Franse grens, is volgens hen gewoon een onafhankelijk prinsdom. Om dat te beklemtonen hebben ze zelfs een eigen munt, een vlag, een rijbewijs en een eigen paspoort.

Folklore? Een grap? Een stunt om toeristen te lokken? Allereerst dit: Seborga is een democratisch prinsdom. Het gaat dus niet om een erfelijke titel, nee, de prins van Seborga wordt verkozen door het volk. Zo kwam in 2010 de 36-jarige Marcello Menegatto aan de macht. In 2019 echter besloot de drukbezette zakenman af te treden, waarna de inwoners naar de stembus moesten. Resultaat: sinds 2019 staat aan het hoofd van Seborga geen prins maar een prinses, met als titel ‘S.A.S. la Principessa Nina di Seborga, al secolo Nina Menegatto’. Jawel, de echtgenote van Marcello.

Hoe zit de vork nu precies in de steel? Het Prinsdom Seborga, in het uiterste westen van Ligurië, heeft een bijzonder rijke geschiedenis die teruggaat tot de 3e eeuw voor Christus. Seborga was lang een onafhankelijke staat onder het gezag van de Tempeliers. Vervolgens werd het een religieuze staat onder de cisterciënzers en uiteindelijk, jawel, een niet onbelangrijk prinsdom.

Nog steeds prinsdom

In de 18e eeuw echter keerde het tij: Seborga werd verkocht aan Victor Amadeus II van Savoye. Zo wordt aangenomen, ook al bestaat van die verkoop geen enkel officieel document. In de 19e eeuw tenslotte was het eens zo machtige prinsdom gekrompen tot een onooglijk dorp waar niemand nog aandacht aan schonk, noch bij het ontstaan van het Italiaanse koninkrijk in 1861, noch bij de overgang naar de Italiaanse republiek in 1946. De inwoners zelf hadden zich er al bij neergelegd dat ze geen ‘Seborghini’ maar ‘Italiani’ waren.

Maar daar kwam in het begin van de jaren 1960 verandering in. De lokale bloemenkweker Giorgio Carbone begon zich steeds meer te interesseren voor de geschiedenis van Seborga. Met de hulp van enkele historici en juristen verdiepte hij zich jarenlang in allerlei archieven. Er was geen spoor te vinden van enig document waaruit zou kunnen blijken dat Seborga geen prinsdom meer was of dat het ooit via een officieel verdrag was opgenomen in Italië.

Het besluit was duidelijk: Seborga was historisch en juridisch gezien nog altijd een onafhankelijk prinsdom. In 1963 schaarde de meerderheid van de bevolking zich achter die boude stelling en besloten de Seborghini de koppige bloemenkweker te verkiezen tot Giorgio I Carbone, prins van Seborga.

Eigen munt en vlag

In de loop van de 20e eeuw werkte Giorgio I Carbone langzaam maar zeker aan de creatie van een eigen identiteit. Het prinsdom kreeg een eigen munt, gebaseerd op de oudste teruggevonden munt van Seborga uit 1667: de ‘luigino’. Wat later kwamen daarbij ook een vlag, een wapenschild, een wapenspreuk, postzegels, een volkslied, een autonummerplaat en een paspoort.

Dat alles nam wel wat tijd in beslag, maar in 1996 besloot Giorgio I Carbone, bijgestaan door zijn Consiglio della Corona (de Kroonraad), uiteindelijk de onafhankelijkheid van het Prinsdom Seborga uit te roepen. En wat gebeurde er? Heel eenvoudig: de plechtige onafhankelijkheidsverklaring werd door de Italiaanse regering… plechtig genegeerd. Eén land zou naar verluidt het onafhankelijke prinsdom erkend hebben: Burkina Faso. Maar daar bestaan helaas geen geldende officiële bewijzen van.

Giorgio I Carbone, de eerste democratisch verkozen prins ter wereld, overleed in 2009. Op 25 april 2010 werd dan Marcello Menegatto verkozen tot nieuwe prins. Marcello I zette het beleid van zijn voorganger voort, met veel Italiaanse zin voor theater en gevoel voor ironie, en in goede verstandhouding met de burgemeester van het dorp. En die taak wordt dus, zoals gezegd, sinds 2019 voortgezet door zijn gemalin Nina.

Waarom de Seborghini zo koppig blijven volhouden, tegen beter weten in? Het antwoord staat klaar en duidelijk te lezen op de uitgebreide, zeer verzorgde website van Il Principato di Seborga: ‘Perché siamo indipendenti? Perché non abbiamo mai cessato di esserlo!’ – Waarom zijn we onafhankelijk? Omdat we nooit zijn opgehouden onafhankelijk te zijn!

Eigen paspoort

Het amper 300 inwoners tellende prinsdom is bijzonder mooi gelegen, hoog in de heuvels, met een weids uitzicht op de kustlijn van de Ligurische Zee. Seborga gaat prat op een kleurig kerkje, een muziekinstrumentenmuseum, een muntenmuseum, een piepkleine gevangenis en enkele winkels en restaurants waar je zowel met euro’s als met luigini kunt betalen.

In het kleine informatiecentrum aan de ingang van het dorp kocht ik enkele jaren geleden alvast een paspoort van het prinsdom. In vijf minuten waren de formaliteiten vervuld en was ik de bezitter van een prachtig paspoort vol stempels. Ik heb nu de dubbele nationaliteit. Ik ben zowel Belg als officieel staatsburger van het onafhankelijke Prinsdom Seborga.