Wist jij dat de oudste nog gereden wielerkoers elk jaar plaatsvindt op Italiaanse bodem? De koers ontstond in 1876, toen acht hardfietsers elkaar uitdaagden op hun toenmalige fietsen. Het was de Veloce-club uit Milaan die de handschoen opnam om de race te organiseren, en wel op 25 mei van dat jaar.
Het vertrekpunt van de eerste editie lag aan de Porta Magenta in Milaan, en wel om… vier uur ’s ochtends. Van daar ging het in de richting van Magenta, Trecate, Novara, Cameriano, Borgo Vercelli, Vercelli, S. Germano, Tronzano, Cigliano, Chivasso, Settimo en tenslotte Turijn. De finish lag aan de Porta Milano in Turijn.
Iedereen die een poging wilde wagen in wat destijds als echte waanzin werd bestempeld, kon meedoen. De Veloce-Club Milano had eigenlijk een minimumaantal van tien deelnemers vastgesteld om aan de race te beginnen. Maar men besloot uiteindelijk om de race toch te laten starten, ook al was het maar met acht deelnemers.
Omdat men vond dat de uitdaging om de eindmeet te halen zo groot was, besloot de organisator dat iedereen die de race uitreed, ook een vorm van beloning zou ontvangen. Er waren gouden medailles voorzien voor de eerste vier plus een geldprijs van respectievelijk 100, 70, 30 en 20 lire. Iedereen die de race kon uitrijden binnen de 14 uur zou een zilveren medaille winnen.
Bij de start in Milaan wuifde een enthousiaste menigte van tienduizend mensen de acht helden, allemaal afkomstig uit Milaan, hartstochtelijk toe. Ongetwijfeld werd daar het begin gelegd van de populariteit van de wielersport. En helden waren het wel, als je het fietsmateriaal van die tijd bekeek.
De eerste die in Turijn arriveerde was Paolo Magretti met rugnummer 1. Magretti werd trouwens niet alleen als wielrenner beroemd. Hij was vooral gekend als entomoloog, natuuronderzoeker en ontdekkingsreiziger, en specialiseerde zich in vliesvleugeligen. Daarvoor trok hij regelmatig naar Eritrea, en schonk zijn collectie aan musea in Genua en zijn geboortestad Milaan. Hij stak de finishlijn over om 14.20 uur.
Een half uur na hem was het de beurt aan nummer 8, Carlo Ricci Gariboldi. Nog een half uur na nummer 8, rond 16.00 uur arriveerden nog twee andere concurrenten, totaal leeggereden. Twee deelnemers hadden een korte stop gemaakt bij de Sturabrug, in de banlieu van Turijn. Dat gaf hen net voldoende energie om de finishlijn precies om 17 uur over te steken. De race kende ook de eerste genoteerde gevallen in de wielergeschiedenis van mechanische pech onderweg. De overige deelnemers haalden immers de finish niet vanwege problemen met hun fiets.
De eerste Milaan-Turijn was zonder meer een enorme sensatie, en was echt het gesprek van de dag. Niet iedereen was enthousiast, integendeel. Velen protesteerden tegen deze waanzinnige koers. Wellicht de reden dat er de volgende zeventien jaar geen editie plaatsvond. Pas in 1893 organiseerde men opnieuw.
Zo gaat de wielerkoers ook vandaag nog steeds door. Ze wordt beschouwd als een vorm van opwarming voor de voorjaarsklassieker Milaan-San Remo. Tot pakweg 1955 was de koers een bijna exclusief Italiaans onderonsje, met uitzondering van twee overwinningen van… een Luxemburger in 1931 en 1933. Luxemburger, hoewel… Met de naam Giuseppe Graglia kun je vermoeden dat er toch Italiaans bloed door de aderen liep. Inderdaad was hij een geboren Piemontees die opgroeide in Luxemburg.
Vanaf 1956 zien we meer en meer bekende namen op de erelijst, te beginnen met de Zwitser Ferdi Kubler (1956). De eerste Belg op de erelijst vinden we in 1971, met name Georges Pintens. Voor de eerste Nederlandse overwinnaar moeten we al naar 2023, toen Arvid de Kleijn aan het langste eind trok. Na bijna tien jaar buitenlandse overwinningen, kon de Italiaan Alberto Bettiol in 2024 weer aanknopen met een overwinning voor het thuisland.
Op 19 maart 2025 staat Milano-Torino op de UCI-kalender. Vanaf 2025 is er ook een editie voor vrouwen.
