Verborgen in het binnenland van Molise ligt een juweel van een archeologische park, dat de resten van de Romeinse stad Saepinum (om onduidelijke redenen ook aangeduid als Altilia) herbergt.
Er zijn maar weinig opgravingen in Italië waar je zo’n goed beeld krijgt van de structuur van een Romeinse nederzetting; toch is Saepinum nauwelijks bekend en kom je er bijna geen mens tegen.
Molise was het territorium van de Sannieten, een inheems volk dat ook delen van Campanië en Abruzzo bewoonde.
Na de Sannitische oorlogen (343-290 v.C.) – die de Romeinen overigens bijna de kop kostten – stichtten de Romeinen in de buurt van het huidige dorp Sepino een nieuwe stad.
Deze lag strategisch aan de tratturo, de herdersroute die Pescasseroli met Candela verbond. Via deze tratturi brachten de herders hun vee aan het eind van de zomer naar warmere gebieden dichter bij zee, in dit geval naar Puglia, en aan het eind van de winter weer terug. Deze zogenaamde transumanza bestaat tot op de dag van vandaag.
Het interessante van Saepinum is dat de stad, ook nadat deze verlaten werd, door de eeuwen heen toch nog op een andere manier bewoond bleef.
Boeren bouwden er, op de oude fundamenten, woningen en schuren, uiteraard gebruik makend van het aanwezige bouwmateriaal.
Zo zie je er nu dus huizen en stallen die tegen de stadsmuren aanleunen of waarvan de gevels opgetrokken zijn uit ornamenten en reliëfs van tempels en andere openbare gebouwen, wat een fascinerend continuïteitsperspectief oplevert, een tijdsboog die tweeduizend jaar overspant.
Tot een jaar of tien geleden graasde in Saepinum nog het vee tussen de ruïnes.
Nu is het gebied eigendom van de Italiaanse staat en zijn de huizen die de boeren optrokken rondom het oude theater, als een soort nieuwe façade voor het oude monument, gerestaureerd.
Door de compacte plattegrond, het deels nog aanwezige wegenstelsel en de prominente overblijfselen van gebouwen, muren en poorten krijg je in Saepinum een goed beeld van een Romeinse plattelandsstad. En suggestief is het park zeker.
Wil je daarna even wat anders: dit stukje Molise is ook een uitvalsbasis voor een tocht door het schitterende gebergte van Matese.
