Charles Ponzi, leven van een meester-oplichter
Een Ponzischema is een frauduleus opgezet investeringssysteem waarbij het geld van nieuwe beleggers gebruikt wordt om eerdere investeerders uit te betalen. Natuurlijk gaat de kruik maar zolang te water tot ze barst, en vroeg of laat blijven gedupeerden achter, dat kan niet anders. Maar wist je dat de “uitvinder” hiervan een Italiaan was? We vertellen je graag zijn levensverhaal.
Charles Ponzi werd geboren in Lugo, een stadje in Emilia Romagna ten westen van Ravenna, als Carlo Pietro Giovanni Guglielmo Tebaldo Ponzi op 3 maart 1882. Hij vertelde later in The New York Times dat hij uit een familie in Parma kwam. Hoewel Ponzi’s voorouders welgestelde burgers waren en zijn moeder de titel “donna” gebruikte, had de familie later moeilijke tijden doorgemaakt en was aan lager wal.
Ponzi werkte eerst als postbode, maar werd al snel toegelaten tot de Universiteit van Rome La Sapienza. Zijn rijkere vrienden beschouwden de universiteit als een “vakantie van vier jaar”. Ponzi volgde hen naar bars, cafés en de opera. Gevolg: vier jaar later was hij blut en had hij nog steeds geen diploma.
Rond die tijd migreerden heel wat Italiaanse jongens naar de VS en keerden rijk terug naar Italië. Ponzi’s familie moedigde hem aan hetzelfde te doen. Hun hoop rustte op hem om de familie opnieuw aanzien te geven. Het lijdt geen twijfel dat deze aanmoedigingen, zijn komaf en de financiële toestand van zijn familie hebben bijgedragen tot zijn latere “carrière”.
Aankomst in de Verenigde Staten
Op 15 november 1903 arriveerde Ponzi in Boston aan boord van de S.S. Vancouver. Volgens zijn eigen verklaring had Ponzi $ 2,50 op zak (vandaag zo’n $ 85). Immers had hij de rest van zijn spaargeld tijdens de reis vergokt. “Ik landde in dit land met $ 2,50 in contanten en $ 1 miljoen aan hoop, en die hoop verliet me nooit”, vertelde hij later aan een verslaggever van de New York Times.
Hij leerde snel Engels, deed klusjes langs de oostkust, en nam uiteindelijk een baan aan als afwasser in een restaurant, waar hij op de vloer sliep. Ponzi werkle zich op tot ober, maar werd ontslagen voor diefstal.
Verhuis naar Montreal en Banco Zarossi
In 1907, na omzwervingen in de VS, verhuisde Ponzi naar Montreal in Canada. Hij werd er assistent-kassier bij de recent geopende Banco Zarossi. Deze bank was opgericht door Luigi “Louis” Zarossi om de toestroom van Italiaanse immigranten te bedienen. Ponzi was een innemende persoonlijkheid, en sprak bovendien Engels, Italiaans en Frans.
Bij Banco Zarossi kreeg Ponzi voor het eerst het idee om “Peter te beroven om Paulus te betalen” – wat men later een Ponzi-schema zou noemen. Zarossi betaalde namelijk 6% rente op bankdeposito’s, het dubbele van de gangbare rente op dat moment. De bank groeide daardoor snel. Ponzi, intussen bankmanager, ontdekte dat de bank in ernstige financiële problemen zat. Zarossi betaalde de rentebetalingen niet met winst op investeringen, maar door geld te gebruiken van nieuw geopende rekeningen. De bank ging uiteindelijk failliet. Zarossi vluchtte richting Mexico met een groot deel van het geld van de bank.
Lees volgende week verder over het leven van Charles Ponzi.
