Het is dit jaar 100 jaar geleden dat de beroemde componist Giacomo Puccini overleed (* Lucca 22-12-1858 – † Brussel 29-11-1924). In een reeks artikels gaan we dieper in op de persoon Puccini en belichten we enkele van zijn beroemdste opera’s.
Giacomo Puccini is samen met Rossini en Verdi de meest succesvolle Italiaanse operacomponist. Puccini was een levensgenieter die een opera schreef als hij krap bij kas zat. Niettemin waren zijn opera’s geniaal en verfijnd tot in de perfectie, wat vaak tot discussies leidde met zijn medewerkers.
Aangeboren talent
Puccini werd geboren in Lucca in een familie van kerkmusici. Toen hij vijf was, overleed zijn vader. Voor zijn muzikale opleiding werd hij naar zijn oom Fortunato Magi gestuurd, die hem een slechte en ongedisciplineerde leerling vond. Toen hij 10 jaar oud was, werd hij koorknaap in de kerken San Marino en San Michele. Hij zette zijn muziekstudie in Milaan voort waar hij een bohémienachtig studentenleven leidde. Na het horen van Verdi’s opera Aida kreeg hij de smaak voor opera te pakken. Hij nam deel aan een wedstrijd voor componisten met zijn eerste opera, Le Villi. De opera werd vervolgens prompt opgevoerd (1884).
Hij leerde de muziekuitgever Guilio Ricordi kennen, die zijn werk in het vervolg uitgaf. Een tweede opera volgde (Edgar) en daarna de derde (Manon Lescaut) die het eerste grote wereldwijde succes bracht. Ondertussen was Puccini gehuwd met Elvira Bonturi en in 1886 werd hun zoon Antonio geboren. Het gezin betrok in 1891 een huis in Torre del Lago, nabij Lucca. Het werd vanaf dan de permanente woonplaats van de familie Puccini.
Er volgden nog tal van operasuccessen, zoals La Bohème (beschouwd als één van zijn beste werken en ook als één van de meest romantische opera’s ooit), Tosca en Madama Butterfly.
Succes en privé-problemen
Omwille van de kritische opmerkingen op deze laatste opera door zijn concurrenten, componeerde Puccini vanaf dan nog maar weinig. Er waren ook diverse privé problemen. In 1903 raakte hij gewond als gevolg van een auto-ongeluk. In 1906 overleed zijn moeder.
In 1909 veroorzaakte Elvira een enorm schandaal door het dienstmeisje van de familie Puccini, Doria Manfredi, er publiekelijk van te beschuldigen een affaire met Puccini te hebben. De commotie die ontstond, was zo groot dat het meisje zelfmoord pleegde. Uit de autopsie bleek dat ze onschuldig was geweest: ze was als maagd gestorven. Elvira werd aangeklaagd en veroordeeld tot een celstraf, maar door interventie van Puccini, die de familie van het meisje afkocht, hoefde ze de straf niet uit te zitten. Dit voorval inspireerde Puccini tot het personage Líu in Turandot.
In 1912 overleed Giulio Ricordi, zijn uitgever.
Puccini overleed in 1924, drie weken voor zijn 66e verjaardag, te Brussel als gevolg van complicaties bij de behandeling van keelkanker. Zijn laatste opera, Turandot, bleef onvoltooid. De laatste twee scènes werden afgemaakt door Franco Alfano.
Stijl
Puccini schreef in zijn leven 12 opera’s, waarvan er vele tot de absolute top behoren. La bohème staat bevoorbeeld in de top 5 van meest uitgevoerde opera’s. Ook Madama Butterfly en Tosca zijn heel populair. Puccini had een eigen stijl voor zijn verhalen. Anders dan de meeste operacomponisten schreef Puccini meestal geen hoogdravende drama’s. Puccini opteerde voor meer eenvoudige, intieme verhalen, waar de dood van een of meerdere personages hooguit in dienst staat van de climax.
Puccini’s stijl wordt vaak tot de stroming ‘verismo’ gerekend. Verismo betekent niet meer of minder dan realisme en gaat dus over ‘de gewone burger’ en zijn problemen, vaak in een romantische context geplaatst. Veel andere operacomponisten schreven verhalen over goden, mythische figuren en koningen. La bohème is hier waarschijnlijk het meest treffende voorbeeld: een verhaal over vier jonge Parijse kunstenaars die in armoede leven, waarbij het liefdesleven van twee van hen centraal staat. Puccini’s muziek is romantisch en melancholisch. In Madama Butterfly verlegde hij letterlijk zijn grenzen, en gebruikte hij vele oriëntalistische elementen, zoals pentatoniek en oosterse instrumenten, waaronder diverse Japanse gongs.
Late erkenning
Puccini wordt beschouwd als een van de beste operacomponisten van eind 19e en begin 20e eeuw.
Hoewel hij als operacomponist vrijwel onmiddellijk op handen werd gedragen door het publiek, heeft hij lang moeten wachten op erkenning van critici. Het gevoel dat hij in de schaduw stond van de reuzen Verdi en Wagner heeft hem gedurende zijn gehele leven gemotiveerd om zichzelf te overtreffen. Zijn laatste en onvoltooide opera, Turandot, getuigt hiervan.
Sinds 1930 wordt in Torre del Lago Puccini het Puccinifestival georganiseerd, een jaarlijks operafestival in de zomermaanden ter ere van de componist. Zijn villa in Torre del Lago is nu het Museo Villa Puccini.
Opera’s:
- Edgar (1889)
- Manon Lescaut (1893)
- La Bohème (1896)
- Tosca (1900)
- Madame Butterfly (1904)
- La Fanciulla del West (1910)
- La Rondine (1917)
- Drieluik (Il Trittico) (1918)
- Il Tabarro (De mantel)
- Suor Angelica
- Gianni Schicchi
- Turandot (1926)
