Opnieuw haalt Pompeji de krantenkoppen. Bij de nieuwe opgravingen die sinds een paar jaar gaande zijn, is een volgende pareltje van onder het vulkanische stof gekomen. Net buiten de Porta di Sarno is een graf aan het licht gekomen dat om meerdere redenen heel bijzonder is.
Porta Urbulana
Misschien eerst situeren: Porta di Sarno is een moderne naam, genoemd naar de richting van de weg die uit de stad vertrok. Toevallig is dit één van de twee stadspoorten waarvan we wél nog de originele naam kennen: in Romeinse tijd was haar naam Porta Urbulana. Deze ligt aan het einde van de zogenaamde Via dell’Abbondanza (‘Straat van de Overvloed – ook een moderne naam), die vanop het forum vertrok. Elke rechtgeaarde toerist die al in Pompeji is geweest, heeft over deze hypertoeristische weg gelopen, met haar vele tavernes en huizen. Destijds vormde deze straat de ‘decumanus maximus’, de hoofdstraat die van west naar oost liep.
Opvallend aan het graf, dat zich naar Romeinse gewoonte buiten de stadsmuren situeert, is dat Marcus Venerius Secundio een vrijgelatene was. Deze ex-slaaf is na zijn vrijlating opgeklommen op de sociale ladder. Als slaaf was hij bewaker van de tempel van Venus, die je aan de andere kant van de stad vindt, vlakbij de Porta Marina (u raadt het al: helaas een moderne naam). Eenmaal hij het slavenjuk had afgeworpen werd hij, zoals uitsluitend voor vrijgelatenen mogelijk was, een Augustalis: lid van een priestercollege dat zich vanaf keizer Augustus bekommerde om de keizercultus. Uit de grootte van zijn graf en vooral uit het opschrift blijkt dat hij, zoals ook wel meer van deze augustales, een hogere sociale status en een zekere rijkdom heeft bereikt.
Gemummificeerd
Wat ons echter helemaal het archeologische kwijl uit de mond doet lopen is dat Venerius begraven is en niet gecremeerd, zoals de gewoonte is bij de Romeinen. Normaal werden alleen kleine kinderen begraven, dus voor een man van ouder dan 60 is dit vrij uitzonderlijk. Een mogelijke hypothese is dat hij dan ook geen geboren Pompeijaan was, maar een buitenlander. Daar stopt al het moois zelfs niet. Doordat zijn tombe luchtdicht is afgesloten zijn zijn haren en zelfs een deel van zijn linkeroor door een soort van natuurlijke mummificatie bewaard gebleven. Verder zijn nog twee urnes gevonden, waarvan eentje in glas met de as van Novia Amabilis, misschien wel zijn echtgenote.
Alsof dat al niet leuk genoeg was, blijkt uit het opschrift op het graf dat onze Marcus theaterspelen had georganiseerd in zowel het Latijn als in het Grieks en dat gedurende vier dagen. Omdat het Grieks rond de Middellandse Zee een beetje fungeerde als het Engels van de Oudheid, waren daar al wel vermoedens van, maar nu is er voor het eerst zwart-op-wit bewijs van. Alweer een ontbrekend stukje kennis toegevoegd aan onze puzzel van Pompeji.
Uit de constructie van de tombe leiden archeologen af dat Venerius hier zijn laatste rustplaats vond tijdens de laatste decennia van de geschiedenis van Pompeji, waar een uitbarsting van de Vesuvius korte metten mee maakte in 79 na Christus. Het graf bestaat namelijk uit vier muren en een dak. Het heeft dus de vorm van een klein Romeins tempeltje, maar dan zonder zuilen. Op de muren zie je nog vaag schilderingen van groene planten op een blauwe achtergrond.
We vermoeden dat het volgende nieuws uit Pompeji niet lang op zich zal laten wachten.
Bekijk ook het filmpje:
Lees ook eerdere artikels ivm vondsten in Pompeji:
bijzondere vondst in Civita Giuliana
en de ontdekkingen in Pompeji gaan door
foto’s: http://pompeiisites.org/
