Marcello Mastroianni is één van de meest iconische figuren uit de Italiaanse filmgeschiedenis. Hij speelde de hoofdrol in meer dan 120 films. Daarbij won hij twee keer de award voor beste acteur in Cannes en werd driemaal genomineerd voor een Oscar. Tijdens zijn grootse carrière speelde hij naast wereldsterren als Brigitte Bardot, Sophia Loren, Yves Montand en Jack Lemmon.
Mastroianni werd 92 jaar geleden, op 28 september 1924, geboren in Fontana Liri. Het is een onooglijk dorpje van zo’n 3000 inwoners in de provincie Frosinone, 120 km ten zuiden van Rome. Moeder Ida en vader Ottone besloten al snel om hun dorp te verruilen. Eerst voor Turijn en later voor Rome, waar pa aan de kost kwam als timmerman. In zijn periode op school speelde Mastroianni geregeld in toneelstukken van de parochie. Pa besloot echter dat zoonlief het schoolleventje moest verruilen voor werk. Eind jaren dertig deed de jonge Mastroianni allerlei jobs, als tekenaar, of als filmacteur. Reeds in 1939 zien we Mastroianni als veertienjarige opduiken in “Marionette”, zij het onvermeld in de aftiteling. Tijdens WO II kwam hij als militair terecht in een Nazi-gevangenenkamp. Hij wist hieruit te ontsnappen en dook onder bij vrienden in Venetië.
La dolce vita
In 1945 ging Mastroianni overdag aan de slag bij de Italiaanse divisie van het Britse Lion Films. ’s Avonds sloot hij aan bij een dramagezelschap, waar regisseur Luchino Visconti hem ontdekte. Zijn “officieel” debuut op het witte doek is in 1947 in de film “I miserabili”, een Italiaanse adaptatie van Victor Hugo’s werk. In 1957 gaf Visconti hem de hoofdrol in “Le notti bianche” naar werk van Dostojevski. Toch duurde het nog tot 1960 voor hij echt doorbrak. Toen castte een ander icoon van de Italiaanse film, regisseur Federico Fellini, hem voor de rol van aantrekkelijke womanizer-reporter in “La dolce vita”. In die prent, waarin hij speelt aan de zijde van de vorig jaar overleden Zweedse blonde godin Anita Ekberg, verwierf hij zijn status van “Latin lover”. Met Fellini draaide hij ook “8 ½” (1963) en “Ginger e Fred”(1986).
Een andere film die meer dan het vermelden waard is, is “Una giornata particolare” van Ettore Scola uit 1977, waarin Mastroianni in de huid kruipt van een homosexuele man die samen met een huisvrouw (Sophia Loren) alleen achterblijft in een appartementsgebouw. Alle andere bewoners zijn vertrokken om Mussolini toe te juichen wanneer die Hitler ontvangt in Rome. Voor deze rol werd hij genomineerd voor een Oscar, wat hem eerder te beurt viel voor Divorzio all’italiana (1961) en later voor Oci ciornie (1987).
Latin lover
Is het etiket van womanizer en Latin lover terecht op hem gekleefd? Volgens de acteur zelf in elk geval niet. Hij claimde absoluut geen sexverslaafde te zijn, en beweerde dat Fellini hem voor La Dolce Vita had gecast omdat hij “zo’n ordinair gezicht had”. Hij probeerde het cliché van zich af te gooien door regelmatig rollen te aanvaarden van passieve, gevoelige mannen. Feit is in elk geval dat Mastroianni er regelmatig liefjes op na hield, tot grote radeloosheid van zijn echtgenote, actrice Flora Carabella. Ondanks alle slippertjes van manlief, en hoewel het koppel gescheiden van mekaar leefde, zijn Flora en Marcello nooit officieel uit de echt gescheiden. Wellicht was dat onder invloed van beider katholieke opvoeding.
Niet van de minsten overigens, die liefjes, want op de lijst met zijn veroveringen prijken namen als Faye Dunaway, Cathérine Deneuve, Ursula Andress en Claudia Cardinale… Zijn eerste verovering na het verlaten van zijn vrouw was Faye Dunaway, met wie hij in 1968 De Sica’s “Amanti” draaide. Het werd een stormachtige romance zonder happy end. Mastroianni stelde haar geduld zwaar op de proef. Hoewel zij wilde trouwen en samen kinderen hebben, kwam dit er nooit van. In 1971 hield Dunaway het dan ook voor bekeken en liep hun relatie spaak.
Sterke band
Typisch voor de carrière van Mastroianni is het feit dat hij met bepaalde acteurs en regisseurs een sterke band opbouwde voor vele jaren. Het innigst werkte hij samen met Italiës populairste actrice ooit, Sophia Loren. Met beider hoog glamourgehalte werden zij symbool voor het doorsnee Italiaans koppel, verliefd of getrouwd. Bij de films waarin ze samenwerkten zijn titels als “Ieri, oggi, domani” (1963), “Matrimonio all’italiana” (1964), “I girasoli” (1970) en “Una giornata particolare” (1977).
Hij liet zich meerdere keren regisseren door het kruim van de Italiaanse cinema. Voorbeelden zijn namen als Vittorio de Sica, Marco Ferreri, Federico Fellini en Ettore Scola. Maar ook buitenlandse toppers, als Robert Altman, Bertrand Blier en Roman Polanski lieten Mastroianni graag voor hun camera opdraven. Een speciale vermelding verdient de grande dame van de Franse cinema, Cathérine Deneuve. In de jaren 70 heeft Mastroianni vier jaar lang een relatie met haar. Naast vijf films levert het hem ook een dochter op, Chiara. In de jaren van hun relatie zijn zij het glamourkoppel van de Europese cinema. De films waarin Deneuve en Mastroianni samen spelen, waaronder “Non toccare la donna bianca” (1974), hebben niet meteen klassiekers opgeleverd, maar het zijn wel stuk voor stuk gedurfde, experimentele en typisch Europese films waarin sex als thema een hoofdrol opeist.
Chiara
Dochter Chiara, geboren in 1972, trad in de voetsporen van haar ouders en is actrice. Het maakte haar moeder ongelukkig, want zij zag voor haar dochter eerder een ernstig beroep weggelegd. Marcello daarentegen, toen hij hoorde van de ambitie van zijn dochter, organiseerde meteen een feestje. Dat is niet meteen een verrassing. Alle redenen waren voor Mastroianni immers goed om te feesten telkens zijn dochter bij hem op bezoek kwam: omdat ze net was aangekomen, omdat ze er was en omdat ze weer ging vertrekken…
De twee adviezen voor haar filmcarrière die hij zijn dochter gaf, waren “probeer zo natuurlijk mogelijk te praten” en “als je over een ‘dolly track’ loopt, kijk dan niet naar je voeten”. Tweehonderd films samengebald in twee zinnetjes advies… Marcello Mastroianni smaakte nog het genoegen om in het jaar van zijn overlijden samen met dochter Chiara een rol te spelen in Raul Ruiz’ film “Tre vite e una sola morte”.
De laatste voorstelling
Zijn laatste werk wordt een Italiaanse theatertournee met de komedie “Le ultime lune”. Er is immers bij de acteur een tumor aan de pancreas vastgesteld. De tournee verloopt dan ook met horten en stoten, en men moet bepaalde voorstellingen afgelasten. Mastroianni besluit zelf aan de tournee een einde te maken. De laatste voorstelling vindt plaats in Napels. Daarna keert hij terug naar zijn appartement in Parijs.
Marcello Mastroianni sterft daar aan pancreaskanker op 19 december 1996. Ten teken van rouw wordt de Trevifontein, zo sterk aan hem gelinkt door de scène in La Dolce Vita, die dag afgezet en met zwart getooid. Zijn beide dochters zijn present aan zijn doodsbed: Barbara uit zijn huwelijk en Chiara uit zijn relatie met Deneuve. Ook Cathérine Deneuve zelf en zijn laatste levensgezellin Anna Maria Tatò, auteur en filmmaakster zijn er. Zijn laatste film “Viaggio all’inizio del mondo” wordt in 1997 postuum uitgebracht. Hij wordt begraven op het Cimitero del Verano in Rome.
