Er is hier bijna niets, toch kwam in een ver verleden iedereen er voorbij. Het dorp Castelmezzano, gebouwd op naakte rots waarvan de enorme steile wanden zich als een schelp om de huizen vouwen, ligt op 750 meter hoogte midden in Basilicata, omgeven door schitterende natuur.
Je kunt Castelmezzano alleen bereiken vanaf de weg van Potenza naar Metaponto, aan de Golf van Taranto. Als je de slingerweg omhoog rijdt is het plaatsje in geen velden of wegen te bekennen, totdat opeens na een bocht het onwerkelijke panorama van het dorp met zijn stenen decor in één klap voor je oprijst, alsof er een gordijn wordt opengetrokken. Je veert op in je autostoel.
In de Val Basento kwamen al vanaf de 8e eeuw voor Christus Grieken wonen. Die vestigden zich doorgaans alleen in hun kolonies aan de kusten van Zuid-Italië, maar soms ook in het binnenland, zoals hier, wellicht om de verbindingsroute tussen de Ionische en de Tyrreense zee veilig te stellen. In het nabijgelegen Pietrapertosa bouwden later de Romeinen een fort. Er kwamen Goten, Longobarden, Byzantijnen en zelfs Arabieren. In de 11e eeuw arriveerden de Normandiërs, die in die tijd heel Zuid-Italië en later ook Sicilië veroverden.
De huizen van Pietrapertosa liggen gedrapeerd langs een smalle straat, niet veel meer dan een geplaveide richel van de rotswand. Hier en daar zijn er kleine zijsteegjes die zo steil als een ladder naar boven of beneden lopen. Aan het eind van de straat kun je omhoog lopen naar het castello dei normanni, waar alleen maar wat schamele resten van over zijn, maar dat toch zeer interessant is. Goed zichtbaar is hoe de Normandiërs bij de constructie van de vesting slim gebruik maakten van de van nature aanwezige rotspartijen. En – buitengewoon belangrijk natuurlijk op een militaire post – hoe ze aan water kwamen: ze brachten in de rotswanden een heel netwerk van groeven aan, dat fungeerde als een kanalensysteem waarmee het regenwater naar opvangbekkens werd afgevoerd.
Het meest spectaculaire fenomeen bij het kasteel is de scala dei normanni, een soort van trap die in een steil oplopende rotspunt is uitgehouwen. Men klom hier omhoog om vanaf de top de omgeving in de gaten te kunnen houden. Alleen al bij de aanblik van de scala lopen je de rillingen over de rug.
Hierboven bij het kasteel kun je ook mooi zien hoe het eindeloze spel van wind en water inwerkt op de basaltrots. Er is een klein parcours uitgezet dat je meeneemt langs prachtige door de natuur gecreëerde kunstwerken.
Net als veel andere afgelegen plaatsen in Zuid-Italië heeft ook Castelmezzano te kampen met ontvolking als gevolg van vergrijzing en emigratie. Om het tij te keren doet men er alles aan om mensen te trekken. Rond het dorp zijn prachtige wandelpaden aangelegd die het ene verbluffende uitzicht na het andere bieden.
Ook is het oude voetpad tussen Castelmezzano en Pietrapertosa in ere hersteld. Langs deze route, het percorso delle sette pietre, zijn kunstwerken aangebracht die hun inspiratie ontlenen aan oude volksverhalen.
De meest spectaculaire nieuwigheid is de volo dell’angelo, een kabelconstructie waarmee je tussen Castelmezzano en het iets hoger gelegen Pietrapertosa door de vallei kunt ‘zweven’ met een snelheid van zo’n 120 kilometer per uur. Je vliegt op 400 meter hoogte boven de grond, dus het is geen aanrader voor mensen met hoogtevrees.
Castelmezzano ligt in het schitterende natuurgebied van de Lucaanse Dolomieten, het Parco delle Piccole Dolomiti Lucane
Fotocredits:
foto 1: Paolo Santarsiero, Wikimedia
foto’s 22 en 23: comune di Pietrapertosa
foto 24: Lorenzo Palazzo, Wikimedia
overige foto’s: Alfons Caris
