In Januari met Janus in Rome

Janus
Janus

Koud en grijs weer, de nasleep van het corona-virus, en leuke reizen zitten er voor het ogenblik nog niet in. Maar, het is Januari, weliswaar de ijsmaand maar ook de eerste van een nieuw jaar.

Misschien staan je Wanderlust-koffers al klaar richting Italië?
Met een beetje fantasie kun je dan vertrekken samen met de Romeinse god Janus. Hij sluit het oude af en opent het nieuwe en staat synoniem voor verandering. En na het jaar 2020 zijn we daar meer dan klaar voor. Onder de hoede van Janus, die een brug maakt naar de toekomst, gaan de deuren open naar het nieuwe jaar en naar nieuwe mogelijkheden.

De maand van Janus

Het was de tweede koning van Rome, Numa Pompilius, die in de achtste eeuw voor Christus de eerste kalendervorming doorvoerde met de opkomst van de zon in de eerste maand van het jaar, de maand van Janus, Mensis Ianuarius. Zo werd Janus in de Romeinse mythologie dikwijls afgebeeld als een stralende zon in de hemel na de winterzonnewende.
Hij werd aangeroepen aan het begin van het zaaien en het oogsten, bij huwelijken en geboortes. Hij werd vereerd op de eerste januari waarop vermeden werd slechte daden te plegen en er geschenken werden uitgewisseld om de vriendschap te versterken. Ook de consuls ten tijde van de Romeinse oudheid aanvaardden hun ambt op de eerste januari als een goed voorteken.

Je vindt Janus terug in de weinig overgebleven sculpturen of munten en je herkent hem onmiddellijk. Hij wordt voorgesteld met twee tegenover elkaar liggende gezichten: Janus Bifrons. En neen, het is geen teken van dubbelzinnigheid, een kijkt naar het verleden, het andere naar de toekomst.

Tempel van Janus

Voor hem bouwde Numa Pompilius een tempel met twee deuren die gesloten bleven in vredestijd en plechtig door de consuls geopend werden wanneer er een oorlog uitbrak. De twee gezichten van de god van de poorten en de bruggen kijken naar binnen en naar buiten, naar Oost en West, en bewaken de ingang en de uitgang.
De juiste locatie van de tempel is onzeker en de weinige resten vind je in het Forum Holitorium gelegen tussen de voet van de Capitolijnheuvel en de Tiber, in de nabijheid van het Theater van Marcellus.
In de Romeinse oudheid was dit forum zowel een groot marktplein waar groenten en kruiden werden verhandeld als een heilige plaats waar tempels werden opgericht. Van de Tempel van Janus kun je nog acht Ionische zuilen zien die ingebouwd zijn in de muren van de kerk San Nicola in Carcere. Een mooi beeldhouwwerk van Ianus Bifrons bevindt zich nu in de Musea van het Vaticaan.

Garibaldi

Niet alleen in de musea en antieke tempels van Rome heeft Janus sporen gelaten. Hij zou de mythologische vader zijn van heel wat kinderen, zoals Tiberino, de god en meester van de Tiberrivier en van Fons, de god van de bronnen.
Als eerste koning van Latium stichtte hij een stad, Ianiculum, nu gekend als Gianicolo, de heuvel die uitkijkt over de stad en uitloopt naar de Tiber in de populaire buurt van Trastevere.
Verspreid over de Gianicolo heb je grote parken en villa’s, zoals Villa Doria Pamphilj, kerken en kloosters zoals de Basiliek van San Pancrazio en het Klooster van Sant’Onofrio.
Op de top van de heuvel, met een van de mooiste uitzichten over de stad, staat het standbeeld van Garibaldi, de Held van de twee werelden en van de eenmaking van Italië. Sinds 1904 staat hier ook een kanon en iedere dag van het jaar wordt stipt om 12.00 uur een blanco schot afgevuurd.

De beste manier om een nieuw jaar te beginnen

Fontanone del Gianicolo

Geniet van het panorama op het Terras van de Gianicolo met een aperitief en overtuig jezelf dat het gezelschap van Janus, de god van de overgang, de beste manier is om vol verwachtingen aan een nieuw jaar te beginnen.
Ga dan naar beneden richting Sint-Pieter en je komt aan de grote fontein van Acqua Paola, ook wel Fontanone del Gianicolo genoemd.

We blijven nog een paar uurtjes op de Gianicolo na het aperitief en zoeken het Ristorante Scarpone op. Wat in 1849 ooit een rustieke boerderij en een oude osteria was, is nu een gastvrij en typisch Romeins restaurant.
De muren zijn er doordrenkt van historische anekdotes. In wat toen nog een kleine herberg was, kwam Garibaldi zich verfrissen tijdens de pauzes van de gevechten tegen de Franse troepen. Hij werd al snel bevriend met de waard en noemde hem vertrouwelijk Scarpone vanwege zijn grote schoenen.

Het restaurant is nu mooi en comfortabel geworden met een knetterende haard in de winter en met tuinen en veranda’s in de zomer, maar de sympathie en de vriendelijkheid van de huidige gastheer zijn gebleven. Zo heeft hij ook in deze moeilijke coronaperiode op eigen houtje zijn personeel gehouden en de kwaliteit van de keuken staat nog altijd aan de top van de Romeinse horeca.
Proef de tagliata di manzo met rucola, het salaxkruid van Ovidius en Plinius, een Scaloppa Scarpone of de gnocchi Scarpone of… of… ga nog even verder met je verbeelding op reis voordat je zelf protagonist wordt van de Romeinse Gianicolo.

 

 

 

 

Over D.J. Bruggeman 152 Artikelen
D.J. Bruggeman is geboren in Antwerpen en heeft een master in moderne talen. Sinds vele jaren woont ze in Rome waar ze gewerkt heeft als journalist-documentarist en language coach. Ze houdt van culinaire wandelingen, is lid van de Italiaanse Sommelier Association en met het motto Travel-Eat-Drink & Write neemt ze de lezers mee op een boeiende reis tussen intriges, wijnen en spijzen. Auteur van de culinaire thriller"De wijn van Clemens".

Taste-Italy.be maakt gebruik van cookies. Door onze website te bezoeken verklaar je je hiermee akkoord. Meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'cookies toestaan" om de surfervaring te verbeteren. Als je doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van de cookie-instellingen of je klikt op "Accepteren" dan ga je akkoord met deze instellingen.

Sluiten