Udine is de hoofdstad van de in de lage landen minder populaire regio Friuli-Venezia Giulia. In vogelvlucht ligt het slechts 54 km verwijderd van Oostenrijk en 20 km van Slovenië. Na Triëste is het de tweede dichtst bevolkte stad van Friuli Venezia Giulia.
Udine rijst op uit de hoogvlakte, een paar kilometer van het heuvelachtige gebied, en wordt begrensd door de Cormor-stroom in het westen en door de Torre-stroom in het oosten. In het centrum van de stad ligt op een heuvel het castello. Volgens de legende werd de heuvel gebouwd door Attila om de brand te bewonderen die hij zelf in de stad Aquileia veroorzaakte.
Historische achtergrond
De geschiedenis van Udine gaat terug tot de prehistorie, maar de stad begon echt te bloeien tijdens de middeleeuwen. In de 13e eeuw werd Udine de residentie van de patriarchen van Aquileia, wat leidde tot een periode van groei en welvaart. Later kwam de stad onder de heerschappij van de Republiek Venetië, wat een blijvende invloed had op de architectuur en cultuur van Udine.
In 1511 vond in de stad Udine, en eigenlijk in de hele regio, een bloedige burgeroorlog plaats. Alsof dat niet erg genoeg was, vond in datzelfde jaar ook een hevige aardbeving plaats, die branden veroorzaakten. Ook het kasteel stortte in. Om de rampspoed helemaal te bezegelen, brak ook nog eens de pest uit. Het leverde Udine wel een legende op à la Romeo en Giulia, al heet het jonge koppel hier Lucina en Luigi van de rivaliserende families Savorgnan en Da Porto.
Wist je dat Napoleon Bonaparte ooit in Udine verbleef? Tijdens zijn Italiaanse veldtocht in 1797 gebruikte Napoleon Udine als zijn hoofdkwartier. Hij ontmoette er belangrijke personen en verbleef in het Palazzo Antonini. Dat is nog steeds te bezichtigen en herinnert aan deze historische gebeurtenis.
Udine heeft wel wat met rampen. In 1917 vond een gigantische explosie van een munitiedepot plaats, dichtbij een hospitaal. Het aantal militaire en burgerlijke slachtoffers daarvan is nooit precies achterhaald. In elk geval legde de explosie een groot deel aan woonhuizen in de as. De militaire autoriteiten stopten de ramp in de doofpot.
Op 6 mei 1976 vond opnieuw een aardbeving plaats. Hoewel dit keer het aantal slachtoffers gelukkig beperkt bleef, leidde het wel tot het ontstaan van een lokale civiele bescherming.
Architectuur en bezienswaardigheden
In veel opzichten zie je nog steeds dat Udine een middeleeuwse stad is. De ontwikkeling ervan gebeurde vanaf het centraal gelegen kasteel, en breidde vandaar verder uit.
Udine staat bekend om zijn prachtige architectuur, die een mix is van Venetiaanse, middeleeuwse en barokke stijlen. Een van de meest opvallende bezienswaardigheden is het Piazza della Libertà, een van de oudste pleinen van Italië. Hier vind je het Loggia del Lionello, een gotisch-venetiaans gebouw dat dateert uit de 15e eeuw. Ook de Torre dell’Orologio bevindt zich op dit plein. De toren werd in 1527 gebouwd naar een ontwerp van Giovanni da Udine, en is geïnspireerd op de Venetiaanse toren op het Piazza San Marco. Bovenaan staan de twee Moren die de uren op een bel slaan. De huidige koperen sculpturen dateren uit 1852 ter vervanging van de originele houten exemplaren.
Tegenover de Loggia del Lionello ligt de kleine tempel van San Giovanni, gebouwd in 1533 door de Lombardische architect Bernardino da Morcote. De bouw ervan bracht tal van problemen met zich mee, zowel op stedenbouwkundig als praktisch vlak. Het resulterende werk heeft een vaag Brunelleschi-smaakje. Eveneens voor de Loggia del Lionello staan de beelden van Hercules en Cacus, toegeschreven aan Angelo de Putti.
Het imposante kasteel van Udine domineert vanop een heuvel de stad. Sinds mensenheugenis was er een versterkte plaats op de heuvel. Dat blijkt uit Romeinse overblijfselen. Het castello werd zwaar beschadigd in 1511, maar zes jaar later begon de wederopbouw. Gebrek aan geld en complexiteit van de werken zorgden voor trage voortgang. In de loop der tijden is het kasteel, dat meer de uitstraling van een gebouw heeft, voor tal van functies gebruikt: gevangenis, kazerne, gemeentehuis enzovoort.
Vandaag herbergt het kasteel verschillende musea, waaronder het Museo del Risorgimento en het Museo Archeologico. Bezoekers kunnen genieten van een prachtig uitzicht op de stad en de omliggende bergen vanaf het kasteelterrein.
Cultuur en wetenschap
Udine heeft een levendige culturele scene met tal van musea, theaters en kunstgalerijen. Het Museo Civico d’Arte Moderna e Contemporanea, gevestigd in Villa Manin, herbergt een indrukwekkende collectie moderne en hedendaagse kunst. Het Teatro Nuovo Giovanni da Udine biedt een gevarieerd programma van opera-, ballet- en theaterproducties.
De stad organiseert ook verschillende festivals en evenementen, zoals het Far East Film Festival, een van de grootste festivals in Europa gewijd aan Aziatische cinema. Het festival trekt filmmakers en filmfans van over de hele wereld naar Udine.
Udine is een centrum voor wetenschappelijk onderzoek en innovatie. De stad herbergt de Università degli Studi di Udine, een prestigieuze universiteit die een uitstekende reputatie heeft met haar sterke programma’s in de wetenschap en technologie.
Culinaire Geneugten
Udine is een paradijs voor fijnproevers, met een culinaire traditie die sterk beïnvloed is door de nabijheid van Slovenië en Oostenrijk. Een typisch gerecht uit de regio is de frico, een hartige pannenkoek gemaakt van kaas en aardappelen.
De gubana is dan weer een traditionele taart gevuld met noten, rozijnen en specerijen. De stad staat ook bekend om zijn wijnproductie, met wijngaarden die enkele van de beste wijnen van Italië produceren, zoals de Friulano en de Refosco.
Udine heeft zijn eigen versie van “La Dolce Vita” met een rijke cafécultuur. De stad heeft tal van historische koffiehuizen, zoals Caffè Contarena, waar je kunt genieten van een heerlijke espresso of cappuccino terwijl je de sfeer van de stad in je opneemt.
