Zoals je waarschijnlijk wel weet, zijn er sinds 2017 nieuwe opgravingen in Pompeji aan de gang, in de zogenaamde regio V, de noordoostelijke hoek van de stad. Eerder kwamen al spectaculaire vondsten aan het licht, zoals de man wiens hoofd verpletterd leek door een massieve stenen balk, tot zijn schedel later intact werd teruggevonden, of het grafopschrift van meer dan vier meter lang van een vooraanstaand burger. In oktober waren er dan weer de twee lichamen waarvan de archeologen een gipsafdruk hadden gemaakt.
Nu komt het Parco Archeologico alweer met een nieuwe ontdekking, deze keer van een thermopolium. De ontdekking dateert van 2019, maar is nu na uitgebreide studie bekend gemaakt. Zo’n thermopolium is een eethuisje, te vergelijken met onze frituur of afhaalchinees, waar vooral de armeren en middenklasse zich ’s middags buitenshuis van eten voorzagen. De rijken hadden namelijk keukentjes en gespecialiseerde slaven die hun zoveel-gangen-menu bereidden tijdens de cena, het avonddiner. De term thermopolium dateert uit de 18e eeuw en wordt nu door de archeologen gebruikt. De Romeinen zouden eerder hebben gesproken van een popina of caupona.
Ook al is dit een van de 80 gelijkaardige etablissementen in Pompeji, de caupona die nu gevonden is opvallend. Normaal gezien is de toonbank van deze snackbars, waarin dolia of vaten voorzien zijn die de eetwaar bevatten, altijd L-vormig. Hier is de vorm enigszins anders. Daarnaast zijn de schilderingen kraakvers uit de lagen puimsteen tevoorschijn gekomen, anders dan bij de andere thermopolia in Pompeii, waar inmiddels geen fresco’s meer zichtbaar zijn of waar de honderden jaren van insluipend regenwater en toerisme ze sterk hebben doen vervagen.
Op een okerkleurige achtergrond zijn fresco’s aangebracht, waarvan de meest opvallende een Nereide op een zeepaard, vergezeld van vissen. Het lijkt erop dat andere dieren op de schilderingen ook daadwerkelijk verkocht werden. Botjes van wilde eenden vinden we namelijk ook terug in de dolia, evenals varkensvlees, geit, vis en slakken. In een van de vaten gevuld met wijn vonden archeologen ook resten van gemalen bonen, die volgens het kookboek van Apicius uit de eerste eeuw dienden om de smaak en kleur van wijn te veranderen. De imposante waakhond die naast een haan met een paar vlugge penseelstreken weergegeven is, bleek eerder blufpoker: botresten wijzen erop dat er een klein keffertje van maximum 25 cm hoog voor de bewaking instond.
Naast 9 amforen, zijn ook twee skeletten zijn teruggevonden. Een van een man van 50 achter de toonbank, de ander in een van de voedselvaten. Je hoeft niet meteen te denken aan moord, maar zijn botten zijn daar vermoedelijk neergelegd door schattenzoekers die in de 17e eeuw, net na de ontdekking van Pompeji, illegaal tunnels groeven op zoek naar waardevolle objecten.
Tot slot is er nog een sappig graffito in de toonbank gekrast: ‘Nicia cinaede cacator’. Cacator kun je waarschijnlijk zelf wel vertalen (of anders zoek je de bijnaam van de supporters van KV Mechelen maar eens op). Een cinaedus was de onderdanige van de twee in een homoseksuele relatie, iets wat een vrije Romein absoluut niet genoemd wilde worden. Misschien was het bedoeld als grapje, of was de Griek Nicias wel de weinig sympathieke eigenaar van deze caupona.
Lees ook: opgravingen in Pompeji en nieuwe vondsten in Pompeji
