Tussen de bekende Mercato di Ballarò en het Palazzo dei Normanni ligt een wijk die toeristen doorgaans vermijden. Albergheria is een van de armste buurten in Palermo en dat laat zich gelden: straatvuil, daklozen, druggebruik en een hoge werkloosheid.
Toch zijn de inwoners van Albergheria er trots. Trots op hun mooie barokkerk en de processie die er jaarlijks uitgaat begin oktober. Processies in Sicilië vind je over het hele eiland met als hoogtepunt de Settimana Santa voor het paasfeest.
Tijdens een van mijn stadswandelingen kriskras door Palermo ontdekte ik de ongewone drukte op de piazza voor de kerk. Grote families compleet met grootouders en (achter)kleinkinderen zoeken een plekje en kijken reikhalzend uit naar het gesloten portaal van de kerk. Het is een druk komen en gaan door een kiertje tussen de kerkdeuren. Allemaal dragen ze een hesje in rood of zwart. De hele piazza is versierd met duizenden lichtjes en vlaggen.
Na een uurtje wachten is de piazza volledig volgestroomd met vele honderden mensen. Plots beginnen de kerkklokken te luiden. De deuren openen en enkele middeleeuws uitgedoste blazers kondingen de start van het evenement aan.
Witte duiven worden gelost, duizenden slingers en confetti worden de lucht ingeblazen. De fanfare is gearriveerd en speelt een vrolijk deuntje. Duizenden smartphones filmen het gebeuren, de spanning is te snijden.
Dan wordt het witte gordijn weggehaald en verschijnt hij: Michele Arcangelo. Prachtig uitgedost met gouden kleuren staat hij boven een bloemenbed op een loodzwaar statief dat door zeker tientallen stoere mannen en vrouwen wordt gedragen. Er wordt gejuichd en er wordt geweend. Ook ik word door de emotie rondom mij aangestoken en voel de krop in de keel.
Plots speelt de fanfare een opzwepende melodie en komt het beeld uit de kerk gestormd. Het gaat op en neer alsof de engel te paard rijdt. Enkele meters verder valt het stil. Tientallen baby’s en peuters worden een voor een aangereikt en gaan de hoogte in tot vlakbij de engel. Daarna krijgen ze een witte kralenkrans. Wat me opvalt is dat geen van de kinderen huilt of bang is. Ze zijn dit gewoon, het is een eeuwenoud ritueel om de zegen van de aartsengel af te smeken.
Daarna zet de processie zich terug in beweging en wordt het tafereel enkele meters verder opnieuw herhaald. Na een rondje door de wijk gaat de engel onherroepelijk terug de kerk in tot het volgende eerste weekend van oktober en wordt het feest verdergezet met muziek, eten en drank.
Enkele dagen later bezoek ik de kerk opnieuw waar ondertussen de rust is weergekeerd. Ik ontmoet een man die zich voorstelt als “don” en me vertelt dat hij tijdens de processie boven in de toren de klokken luidde. Ik laat hem mijn video’s en foto’s zien die ik maakte wat hem zeer ontroerde. Hij vertelt dat het beeld van de aartsengel gemaakt werd in 1694 door Antonino Rallo. Het is uit hout gesneden en daarna beschilderd met verf waarvan het grootste deel kostbare goudverf.
Een paar dagen voor het grote standbeeld uitgaat, mogen de jongeren van de wijk al een rondje maken met een veel kleinere versie in de Processione di San Michele Arcangelo dei Novizi. Zo worden ze klaargestoomd voor het “zware” werk als ze ouder zijn.
De barokke kerk dateert uit de 17de eeuw en werd ontworpen door de jezuïet Angelo Italia. Naast de kerk stond de Casa della Terza Probazione dell’Ordine dei Gesuiti, zo genoemd omdat de jonge Jezuïeten hier de gelofte van trouw aan de paus aflegden. Het raakte zwaar beschadigd tijdens bombardementen in 1943 en in 1960 besloot men het complex af te breken en te vervangen door een nieuw klooster in beton dat echter slecht geconstrueerd werd en deels instortte wat de stad op zware kritiek kwam te staan.
De kerk heeft een grondplan in de vorm van een Grieks kruis en telt een grote centrale koepel en vier kleinere koepels. Op de wanden zijn er scènes met het leven van San Francesco Saverio, patroonheilige van de kerk. In 1993 werden er 15 kruiswegstaties toegevoegd, ontworpen door hedendaagse Sicilaanse kunstenaars.
Het filmpje van Alex Marguglio op YouTube vat het mooi samen:
