Koffie en cultuur, elementen die Italië grootmaken en die je in Rome zowat overal tegenkomt. Met dat kopje espresso drink je niet alleen een lekkere koffie, je ontdekt plaatsen en monumenten en je reist door de tijd en het leven van de Italianen.
La Tazza d’Oro en het Pantheon
Een culturele Espresso-wandeling begin je op de Piazza della Rotonda, het drukbezochte plein voor het Pantheon in het centrum van Rome, la “Rotonna” voor de Romeinen.
Vele antieke tempels zijn verloren gegaan toen het Christendom in opkomst kwam, maar de tempel van het Pantheon, gebouwd in 27 vChr.,staat er nog. In de 7de eeuw werd de tempel een kerk, Santa Maria ad Martyres, gewijd aan Maria en aan de martelaren. Dat is de reden waarom het Pantheon nooit werd afgebroken, een lot dat de meeste tempels van het Romeinse keizerrijk wel hebben ondergaan.
Blijf bij een bezoek zeker staan bij de begraafplaatsen van Vittorio Emanuele II, de eerste koning van het Verenigd Italië en van de wereldberoemde Renaissance kunstschilder Raffaello Sanzio. En als je omhoog kijkt zie je de “oculus” in het dak, een opening die niet alleen voor een mooie lichtinval zorgt maar het gebouw ook beschermt tegen aardbevingen. Van het koper dat vroeger het hele dak bekleedde, is nu niets meer te zien. Het werd omgesmolten om de baldakijn boven het graf van Petrus in de Sint-Pietersbasiliek te decoreren.
Bij het buitenkomen kijk je richting rechts en wanneer je op een buitengevel de afbeelding ziet van een vrouw die koffie zaait, ben je ter bestemming voor een eerste Espresso in La Tazza d’Oro.
In wat vroeger de “Casa del Caffè al Pantheon” was, de enige koffiebranderij in het centrum van Rome in 1944, geniet je nu van een wereldberoemde Espresso met de single origin Regina-blends. Met ieder slokje maak je hier een reis in een koffiewereld die luistert naar namen zoals Regina del caffè, Jamaica Blue Mountain, of Regina dei cuori.
“Je oogst wat je zaait” was het motto van de Antigua Tazzadoro. Werp een blik op de stapels jute koffiezakken van over de hele wereld en het aroma van duizenden koffiebonen zullen je niet onverschillig laten.
La Caffettiera en Piazza di Pietra
Op wandelafstand van het Pantheon heb je het misschien niet zo gekend maar wel intrigerend Stenen Plein, Piazza di Pietra, gedomineerd door 11 Korinthische zuilen van een antieke tempel gewijd aan de vergoddelijkte Romeinse keizer Hadrianus.
De vroegere naam Piazza dei Preti, omdat hier een hospitium voor gehandicapte priesters was, werd in de volksmond al snel Piazza di Pietra, gezien de grootsheid van de stenen colonnade die met een hoogte van 15 meter het plein domineert.
Je moet even zoeken voordat je op de hoek van dit eigenaardige plein de ingang van het Gran Caffè La Caffettiera ontdekt, een Napolitaans koffiehart in het centrum van Rome.
Gun jezelf een pauze en geniet hier van het aroma van een espresso gecreëerd in de traditie van de familie Campajola, vergezeld van een typische sfogliatella.
Hier drink je niet zomaar een espresso, je moet de koffie waarderen volgens de Napolitaanse filosofie en je zintuigen verfijnen. Kijk naar de romigheid, die moet 3-4 mm hoog zijn met een hazelnootkleur. Breng dan het kopje naar de neus en adem diep in, zo voel je het intense aroma van amandel, chocolade en geroosterd brood. En dan drink je en laat je de koffie door de mond stromen. De sensaties van de smaakpapillen bereiken de hersenen met een golf van aroma’s, een gevoelen dat nog lang blijft na het drinken van een echte espresso.
Zoals het spreekwoord zegt: een goede koffie moet zwart zijn als de nacht, zoet als liefde en heet als de hel.
Sant’Eustachio en de basiliek van Sant’Eustachio
Wandel nu terug naar het Pantheon en sla rechts af. In de hoogte zie je een mooie Romaanse klokkentoren met op de top een hertenkop met een kruis tussen de hoorns. Dat is de Basiliek van Sant’Eustachio in Campo Marzio, gebouwd op de ruïnes van de Baden van Nero en op de plaats van het martelaarschap van de Romeinse generaal Placido tijdens het bewind van keizer Hadrianus in de 1ste eeuw.
Volgens de legende zag de heidense generaal tijdens een jachtpartij een hert met een lichtgevend kruis tussen zijn hoorns. Diep onder de indruk van dit visioen bekeerde de jonge generaal zich samen met zijn familie tot het christendom en veranderde zijn naam in Eustachius. Dit viel niet in goede aarde bij de Romeinse keizer die hem samen met vrouw en kinderen liet arresteren en ter dood veroordeelde.
De kleine kerk uit de 8ste eeuw, meermaals herbouwd tot haar definitief uitzicht in de 18de eeuw met een mooie Cosmatenvloer, muurschilderingen, de relikwie van de heilige en een majestueus orgel, werd meer en meer een levendig apostolisch hulpcentrum voor de armen. Ook vandaag is ze nog steeds een herberg van de gastvrijheid.
Iedere weekdag om 12.30 uur wordt het middenschip van de basiliek omgetoverd tot een restaurant voor 140 armere ‘vrienden’ die zich in een moeilijke situatie bevinden. Sant’Eustachio geeft hen een warme maaltijd en af en toe een goede koffie die het hart verwarmt.
En van koffie gesproken, voor een historische espresso moet je alleen maar het plein oversteken en een van de beroemdste cafés in de hoofdstad, het Caffè Sant’Eustachio, binnengaan. Het bestaat al sinds 1800 toen het “Caffè e Latte” heette en sindsdien heeft het een merkwaardig koffie-curriculum opgebouwd.
Caffè Sant’Eustachio houdt de traditie intact en serveert je een fijne blend van 100% Arabica, een kwaliteitsproduct van biologische en fairtrade koffie uit Zuid-Amerika.
Terwijl je geniet van dat kopje romige koffie aan de bar, droom je er misschien van die Italiaanse espresso naar huis te halen? Je bent niet de eerste en het probleem is opgelost met “Nespresso, what else”.
Het was Eric Favre, een jonge ingenieur van Nestlé, die tijdens zijn koffieproeverijen in Rome opmerkt dat de “barista” van Sant’Eustachio de traditionele Italiaanse koffiemachine anders bedient: hij zette de hendel meermaals onder druk. Zo komt er meer lucht en water tussen de koffiebonen en de espresso krijgt een unieke dikke geurige room. Terug in Zwitserland in 1975 begint Favre met zijn team aan een project om de authentiek Italiaanse espresso van Caffè Eustachio na te bootsen.
De Nespresso koffiemachine komt eraan en zal een thuiskoffie garanderen met de kwaliteit van een Italiaanse espresso recht uit Rome.
Het wordt een machtig succes want tegenwoordig worden ieder jaar zo’n 14 miljard Nespresso pods verkocht en iedere seconde worden er meer dan 400 Nespresso koffies gedronken.
Koffie is traditie. Koffie is geschiedenis. Koffie is cultuur.
Verken deze Espresso-driehoek in het centrum van Rome en als je nog een uurtje wil relaxen, stap dan de nabije Feltrinelli boekhandel op Largo Argentina binnen. Ook hier kun je genieten van een lekkere espresso onder het wakend oog van Dante Alighieri.
