Reeks “Achter gesloten deuren in Rome”; tekst en foto’s door Bart Tordeurs.
In Rome kun je honderden plekken bezoeken zoals musea, kerken en archeologische sites. Toch zijn er nog heel wat plaatsen waar je als toerist niet zomaar kunt binnenstappen en een kaartje kunt kopen aan de kassa.
Auditorium di Mecenate met tuin en hek
In deze reeks nemen we je mee voor een blik achter enkele van die gesloten deuren omdat ze in gebruik zijn als ambassade, privé-paleis, kantoor of omdat er geen geld is om de plek open te stellen voor het publiek. In dit artikel houden we halt bij een merkwaardig gebouw op Largo Leopardi, een pleintje niet ver van de basiliek S. Maria Maggiore langs Via Merulana.
Ingang aan de andere zijde
Hier staat een gedrongen bakstenen gebouw met een hoog hek, kleine tuin en rode dakpannen. Het gaat om de resten van een bouwwerk uit de Romeinse tijd en het is enkel te bezoeken met een gids van de Sovrintendenza Capitolina ai Beni Culturali, de archeologische dienst van de stad Rome.
Geschiedenis
Aanduiding aan de buitenmuur
Deze archeologische resten werden per toeval ontdekt, zoals dat wel vaker gebeurt in Rome, tijdens grootschalige werken in 1874 om de wijk Esquilino uit te breiden. Ze maakten ooit deel uit van een groot tuinencomplex, bekend als de Villa di Mecenate.
Archeologische vondsten
Mecenate was een Romeins politicus en medestander van keizer Augustus. Dankzij deze alliantie kon hij hier een groot terrein aankopen om zijn villa en tuinen in te richten. Augustus zou hier vaak te vinden geweest zijn op momenten dat hij wilde genieten van rust en het gezelschap van vrienden. Na zijn dood werd het complex geannexeerd en toegevoegd aan de keizerlijke eigendommen door keizer Tiberius.
Mooi fragment van marmeren versiering
De exacte bedoeling van het gebouw is tot vandaag een bron van discussie. Volgens sommige historici gaat het om een privaat auditorium met een kleine halfronde exedra waar toeschouwers in beperkt gezelschap konden genieten van optredens van dichters, filosofen en muzikanten.
Grote hal met exedra
Andere historici menen dat het halfrond deel uitmaakte van een grote fontein met zitgedeelte en dus een onderdeel van de tuinversiering was, een plek om verkoeling te zoeken. Digitale scans in recent onderzoek konden echter geen sporen van waterleidingen terugvinden, dus deze hypothese is niet bewezen maar daarom nog niet onwaar. De versieringen op de muren tonen planten, bloemen, pauwen en waterspelen, wat dan weer kenmerkend is voor een decoratieve fontein.
Bezoek
Lege nissen waarin ooit beelden stonden
We betreden het gebouw via een steil pad dat deels bestaat uit een fraai authentiek visgraatmotief. We draaien scherp naar links en betreden de grote hal. Deze deur was zeer waarschijnlijk voorbehouden als dienstingang. De toegang voor de bezoekende elite was aan de overkant (nu dichtgemetseld). Boven de nissen van de hal loopt een zwart fries met Dionysische onderwerpen, vandaag nog goed te onderscheiden.
Hal met visgraatmotief
In de lege nissen stonden ooit kleine standbeelden. De trappen fungeerden in de versie van het auditorium als zitbanken of in de versie van de fontein als niveaus waar het water kon langsstromen. Deze trappen waren aangekleed met marmeren platen (nu verdwenen).
Buitenzijde met blokken uit Servische muur
Aan de buitenkant kun je heel goed zien dat het deels gebouwd werd op resten van de Servische muur, de grote tufsteenblokken dateren uit die periode. Het gebouw had mogelijk een gewelfd dak. Op de buitenmuur was een epigram van Callimaco geschilderd dat zinspeelde op de effecten van wijn tijdens het symposium. Dat was een bekende Griekse kunstenaar die in hoog aanzien stond in die tijd en vaak gevraagd werd door de Romeinse elite.
