Wie Sint Franciscus zegt, zegt Assisi en omgekeerd. Maar er is veel meer Franciscus onder de Italiaanse zon, dan je zou denken.
Omdat vader Bernardone regelmatig voor zaken naar Frankrijk trok, veranderde die de door moeder gegeven doopnaam, Giovanni, in ‘Francesco’ (Fransman). Na een losbandige jeugd, werd hij, Franciscus, getroffen door een ernstige ziekte, kwam hij tot inkeer en bracht hij zijn verdere leven in eenvoud en soberheid door. Op 3 oktober 1226 overleed hij in de buurt van Assisi en werd de dag later in Assisi begraven, die dag is later uitgeroepen tot Werelddierendag.
Wie Assisi bezoekt, zal uiteraard in de Basilica de San Francesco zijn graf bezoeken. Net zoals de rest van Assisi straalt deze basiliek eenvoud en schoonheid uit. Van de recente aardbevingen zijn amper nog sporen te zien. Ook de stad op zich is meer dan de moeite waard. Tijdens dit stadsbezoek kom je onvermijdelijk aan de kerk van Santa Chiara, volgelinge van Franciscus en stichtster van de clarissen. Zij stierf in 1253 in San Damiano, een heiligdom op twee kilometer van de Porta Nuova. Dit Santuario is eveneens een bezoek meer dan waard, het is een prachtige wandeling tussen eeuwenoude olijfbomen. De prachtige natuur was waarschijnlijk ook de inspiratie voor Franciscus om hier zijn Zonnelied te schrijven. Angelo Branduardo nam dit in het originele Umbrische dialect op, L’infinitamente piccolo, een niet te missen stukje muziek.
In Porziuncola, een kapel op een kleine lap grond, overleed ‘il Poverello’ de ‘arme van Assisi’. Over deze kapel heen is de Basilica de Santa Maria degli Angeli Porziuncola gebouwd, de op een na grootste basiliek ter wereld. Het is maar de vraag of de heilige zoveel weelde en luxe gewenst heeft. Het is in elk geval een onwaarschijnlijk schouwspel om midden in de basiliek de nietige kleine kapel intact te zien staan. Je kan trouwens dagelijks live via Internet de heilige mis volgen.
Wie in de buurt reist, komt op diverse plaatsen waar ook Franciscus predikte. Een van die hoogst merkwaardige plekken is La Verna. Je kan er nog de grot zien waar de heilige op de kale stenen sliep. Bovendien is dit de plek waar Franciscus zijn stigmata kreeg. Dat wordt al bijna 600 jaar lang elke dag herinnerd door een samenzang in de kerk, gevolgd door een processie naar de kapel van de stigmata. Inderdaad, elke dag en met een dertigtal monniken die voorgaan is dit meer dan een aangrijpend en drukbezocht gebeuren.
Maar er is natuurlijk meer dan alleen maar Franciscus en Clara in dit gebied. De regio tussen Arezzo en Assisi is nog niet platgelopen door toeristen en dat is een zegen. Ook al beweren meerdere ‘paese’ dat ze een van de mooiste en best bewaarde middeleeuwse plaatsen zijn, ze zijn bijna allemaal even mooi en fotogeniek.
In de buurt van La Verna ligt Poppi. Gedomineerd door het gotische kasteel van de graven Guidi, ligt dit stadje waar je onder de portieken kan lopen als het te warm wordt, of als het onverhoopt zou regenen. In het kasteel zowaar een fresco van Boticelli en het beeld van een graaf, dat naar men zegt het kasteel nog steeds bespookt. Een aanbevolen stop in afwachting van de eerder genoemde processie in La Verna.
Wil je nog verder terug in de tijd, dan is een bezoek aan Carsulae aan te bevelen. Dit Romeins dorp dat rond het jaar 0 uitgroeide tot een kleine stad, is in grote mate heropgegraven met respect voor de oorspronkelijke structuren. Loop je onder de boog van San Damiano over de Via Flaminia de stad in, dan zie je nog de karrensporen in de heirweg. In Carsulae was er ook reeds een waterleiding. Gebruik makend van het hoogteverschil werd het water uit de hoger gelegen cisternen naar elk afzonderlijk huis gebracht, en dit zonder enig pompsysteem. De stad werd om onbekende reden verlaten, mogelijks een grote aardbeving. Tot op de dag van vandaag is de site van Carsulae nog altijd een van de best bewaarde en mooiste van Italië.
Het lag in de buurt van Spoletium, het huidige Spoleto. Ook dit stadje is aanbevelingswaardig. Uit de Romeinse periode stammen het theater en het helaas niet bezoekbare amfitheater en in de 14de eeuw werd een enorm aquaduct aangelegd om de stad van drinkwater te voorzien. Spoleto is een van de vele mooie steden waar je heerlijk kan flaneren en af en toe genieten van een gelato of ander Italiaans drankje.
Om het bezoek aan de regio te vervolledigen, kan je een wandeling door Spello programmeren. Deze plaats is het etiket “een van de mooiste, …” meer dan waard. Middeleeuwser kan je je moeilijk voorstellen en zoals de talrijke andere dorpen en steden in de buurt, mooi onderhouden en uitnodigend voor een bezoek. Mooier dan bijvoorbeeld Bevagna, dat weliswaar het logo van “Gioiello d’Italia”, juweel van Italië, toebedeeld kreeg. Maar de overheerlijke lunch die we daar mochten genieten, maakte het allemaal weer goed.
Umbrië telt nog veel van deze mooie plekken, denk onder andere aan Gubbio, waar je bovendien nog voor zeer betaalbare prijzen kan genieten van de cucina povera, de arme, maar o zo (h)eerlijke keuken. Het mag letterlijk en figuurlijk naast Toscane geplaatst worden.
