Volgens de legende en te lezen in de oudste kronieken van Venetië, werd de stad gesticht op 25 maart 421 om 12 uur ’s middags, op het zonnigste en warmste moment. Dat is de dag van de Annunciatie, de aankondiging van de zwangerschap van Maria. Negen maanden later op 25 december werd Jezus immers geboren.
Venetië ontstond in de buurt van Rialto. Dat is de plek waar het Canal Grande het smalst is en waar de oever hoger is. Rialto is de verbastering van Rivus altus, hoge oever.
Op de Campo San Giacomo di Rialto staat de kerk van San Giacometti, deze zou volgens de legende dezelfde dag gebouwd zijn. Dat is natuurlijk onwaarschijnlijk, maar op deze plek was er door de eeuwen heen altijd veel bedrijvigheid.
Het is wel vrijwel zeker dat hier de eerste kerk van Venetië gebouwd werd, nu is het een minimuseum over de muziek van Vivaldi en kan je er kaarten kopen voor een van de concerten van de Interpreti Veneziani, een van de beste ensembles van la Serenissima. De concerten gaan door in de kerk van San Vidal in de buurt van Campo San Stefano.
Op het plein verwijzen de namen van enkele bars en trattorie naar de oorspronkelijke activiteiten in de buurt. Zo verwijst Bancogiro naar de allereerste bank, waar handelaars van de groenten- en vismarkt hun geld konden deponeren tegen een bewijs van de bankiers. Naranzaria verwijst dan weer naar de opslag van groenten en fruit, tere voedingswaren die hier via het Canal Grande afgeleverd werden.
Iets verder vinden we de Riva del Vin, waar vaten wijn werden gelost en de Riva del Carbon, voor kolen en andere zware materialen.
Op het plein staat ook een stenen trap, ondersteund door een mannenfiguur. In de toeristische gidsen wordt het onterecht de “Gebochelde van Rialto” genoemd. Magistraten van de stad kondigden hier nieuwe wetten en decreten aan voor de burgers.
De plek was ook de “vertrekplaats” voor misdadigers in hun tocht naar San Marco. Wie bv. gestolen had in een kerk, werd de hand afgehakt en om de hals gebonden en dan mocht het slachtoffer onder gejoel en geduw en getrek van omstaanders naar Piazza San Marco lopen om daar tussen de twee zuilen ter dood gebracht te worden, soms gevierendeeld. De vier delen werden op vier hoeken van de stad tentoongesteld, als afschrikking.
Om 1000 jaar te heersen was er discipline nodig. De doodstraf werd nog regelmatig uitgevoerd. Voor wie stal uit een kerk, voor wie bomen omhakte voor ze kaprijp waren, voor vroegtijdige terugkeer uit ballingschap en voor kindermisbruik. We moeten er misschien ook nog eens over nadenken.
