Wie in Rome de Via Baccina opwandelt in de richting van de fora botst al vlug op een kolossale muur. Het is een restant van de brandmuur die eertijds werd opgetrokken om het ongure en volkse Suburra af te scheiden van het economisch, politiek en religieus centrum van het antieke Rome. Gelukkig is er nog de doorkijk die een prachtig panorama oplevert over het forum van Trajanus en Augustus en iets verder het Vittoriano.
Maar we zijn hier niet gekomen om van dit uitzicht te genieten. Wanneer we de muur rechtsaf volgen komen we onmiddellijk op de Piazza del Grillo. Daar bevindt zich het Casa dei Cavalieri di San Giovanni di Gerusalemme, di Rodi e di Malta. Kortweg: het huis van de Ridders van Malta.
Behalve enkele kleine, elegante Venetiaanse ramen lijkt het bouwwerk weinig uitnodigend. Nochtans behoort het toe aan een van de meest invloedrijke religieuze orden sinds eeuwen. Het gebouw rust op een oude Romeinse constructie. Dit is pas duidelijk te zien vanaf de Via dei Fori Imperiali. Meestal wappert de vlag van de ridders fier in de loggia.
Rhodos en Malta
De Orde gaat terug tot het begin van de 11de eeuw, dit op initiatief van de Amalfitaanse kooplieden. Indertijd vormde Amalfi, samen met Genua, Pisa en Venetië de Quattro Repubbliche Marinare. Het doel was simpel en nobel: opvang bieden aan de hulpbehoevende pelgrims in Jeruzalem, geleid door de benedictijnen.
Al vlug kreeg de monnikenorde er door de kruistochten een nieuwe dimensie bij. Ridders stonden toen in voor de bescherming. Daarmee verdween ook de gelofte van armoede en al vlug kon de Ridderorde beschikken over een enorm kapitaal wat in 1312 nog groter werd toen een deel van het voormalig bezit van de Tempeliers aan hen werd overgedragen.
Nadat men Jeruzalem moest verlaten werd de hoofdzetel verplaatst naar Rhodos en in de 16de eeuw naar Malta. Vandaar de huidige volledige naam: Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme, detto di Rodi, detto di Malta. Kortweg: de Orde van Malta.
Diplomatiek netwerk
In die periode werd een volledig netwerk van informanten opgericht dat zich tot op vandaag in de allerhoogste politieke en religieuze kringen ophoudt. Dit compenseert meer dan behoorlijk het verlies van hun grondgebied in de Napoleontische periode. De hoofdzetel verhuisde daarna meerdere keren en maakte een omzwerving over gans Europa om ten slotte in Rome te belanden: Palazzo Malta, Via Condotti 68.
Bij de toeristen geniet echter de Villa Malta op de Aventijn meer bekendheid. Daar vind je het beroemde zicht op de koepel van de Sint-Pieter als je door het sleutelgat van de toegangspoort kijkt. Op deze locatie stond eertijds een versterkte benedictijnenabdij, wat in Rome al meer voorkwam.
Minder bekend is dat de Orde een afzonderlijke ambassade heeft voor de betrekkingen met het Vaticaan. Deze is gevestigd in Palazzo Orsini langs de Via di Monte Savello (nr 30) vlakbij de joodse synagoge. De beide pilasters die de toegangspoort dragen worden symbolisch versierd met een leuk beertje, verwijzend naar de naam van het paleis.
Hoewel de Orde van Malta niet meer beschikt over een eigen grondgebied wordt ze wel door een honderdtal landen erkend en bekleedt ze zelfs een zetel als waarnemer in de VN, net zoals o.a. het Vaticaan. Verder wordt de soevereiniteit nog onderstreept door de uitgifte van eigen postzegels, het slaan van munten en het gebruik van eigen nummerborden die beginnen met SMOM.
