Wijn van Clemens: Ariccia, hoofdstad van de porchetta

De magische Weg van de Meren brengt je  naar de barok in Ariccia, de hoofdstad van de porchetta.

“Liù moet hem blindelings vertrouwen, dan kan hij haar zwakke punten treffen en haar volledig blokkeren in het spannend avontuur dat hij voor haar heeft bedacht. De Weg van de Meren met zijn prachtig uitzicht op het bos en het klooster van Palazzolo steken hem een helpende hand toe. Hij begint trager te rijden en stopt op het pleintje van het Belvedere.”

uit: “De wijn van Clemens”

Weg van de Meren

De Via dei Laghi zegt alles met haar naam. Op papier is het gewoon een Italiaanse provinciale weg die sinds 1936 Rome met Velletri verbindt, de Castelli Romani van noord naar zuid doorkruist en langs de suggestieve meren van Albano en Nemi loopt.

Maar welke richting je ook neemt, je hebt ogen tekort om naar het panorama te kijken. Na het kruispunt van Marino loopt de weg naar de kruin van het meer van Albano en daalt af langs de Via dei Pescatori. Rechts zie je het meer liggen met op de achtergrond Castel Gandolfo. Een eindje verder zie je rechts een bospad dat je naar het klooster van Santa Maria di Palazzolo brengt. Met daarbij de villa van kardinaal Girolamo Colonna, een van de oudste historische Romeinse patriciërsfamilie’s, belangrijk in de middeleeuwen en in moderne tijden. De oude Latijnse Palatiolus was een rotsgraf uit de 2de eeuw voor Chr., een tempel gewijd aan de cultus van de maan en de zon. Het is nu een klooster.

Het klooster van Palazzolo uit de 11de eeuw heeft tot op vandaag heel wat historische en culturele perikelen gekend. Wat eerst gewoon een hermitage was, kreeg met de jaren een steeds groter en gevarieerd artistiek gothisch en barok belang. Tijdens de Napoleontische bezettingsperiode werd het klooster van Palazzolo, ontdaan van al zijn meubelair, verkocht als oorlogsbuit. Einde 19de eeuw werd het aangekocht door het Koninkrijk Portugal. Nu vinden studenten van een Engels college hier de sfeer voor een spirituele retraite, en in de omgeving van het klooster kan iedereen wandelen.

Een pad richting Castel Gandolfo leidt langs verschillende grotten naar het oude Hermitage van Sant’Angelo in Lacu. Daar kun je de overblijfselen van een Romeins aquaduct zien en van een mooi uitzicht genieten op het meer van Albano.

Net voorbij Palazzolo heb je dan een groot kruispunt. Rechts leidt de baan je naar Ariccia, Genzano en Albano. Als je rechtdoor rijdt kom je bij het meer van Nemi, ook wel eens de Spiegel van Diana genoemd naar de Romeinse godin van de jacht. Hier heb je het tweede meer dat de Via dei Laghi eer aan doet.

Een magische weg?

Als je de weg naar Ariccia neemt, vind je eerst een daling, dan begint er een klim. Maar hier gebeurt er iets eigenaardig. Ieder voorwerp op de daling heeft de neiging opwaarts te gaan en lijkt te remmen op de helling.

Waarom? Een optische illusie of iets anders?

Sinds de jaren zeventig zijn er talloze onderzoeken uitgevoerd met verschillende meetinstrumenten, telescoopbellen, magnetometers, geigertellers, kompassen en theodolieten die hebben geleid tot de meest uiteenlopende verklaringen. Zwaartekrachtafwijkingen, UFO’s, tellurische energieën, grote ijzerhoudende meteorieten die ondergronds zijn begraven en die werken als gigantische magneten.

Vind je graag zelf een verklaring? Je bent met de auto en het gladde, licht vochtige asfalt lijkt je de gewoonste baan in de wereld? Zet de auto aan de kant van de weg, zet de versnelling in neutraal, laat de rem los en wacht.  De auto begint langzaam achteruit de helling op te klimmen.  Waarom?

Lees pas nadien de wetenschappelijke literatuur die je weet te vertellen dat het een optische illusie is, te wijten aan het feit dat de daling wordt voorafgegaan door een steile klim, een Italiaanse versie van de Gravity hills in een suggestieve omgeving, vooral op mistige herfstdagen bij zonsondergang.

Ariccia

Nu kom je  in Riccia, La Riccia of gewoon ‘A Riccia in de volksmond van de Castelli Romani, en de legendarische verbeeldingskracht kan terug beginnen.

De vrouw die je op het wapenschild ziet, zou de nimf Egeria zijn. Zij is de mythologische partner van de tweede koning van Rome, Numa Pompilius.  Na zijn dood trok de radeloze nimf zich terug aan het meer van Nemi waar de godin Diana haar veranderde in een waterbron.

 

Aan de attente bezoekers geeft Ariccia twee grote parels van de Romeinse barok, gebouwd op een project van Bernini: de collegiale kerk van Santa Maria Assunta met een koepel geÏnspireerd op het Pantheon en het prachtige Palazzo Chigi, beide gelegen aan het plein Piazza di Corte.

Wandel door de meer dan zesentwintig barok-kamers  van het paleis. Van de 17de tot de 19de eeuw hebben hier

verschillende generaties van het Chigi-geslacht gewoond in een langzame, gelaagde opeenhoping van meubels, wandtapijten en kunstwerken.

De “doorleefde” charme van het Palazzo trof ook de grote regisseur Luchino Visconti. Hij nam in 1962 bijna alle interne scènes van Il Gattopardo  in deze kamers, de film met Burt Lancaster, Claudia Cardinale en Alain Delon.

Wil je zelf het jawoord hier uitspreken? Geen probleem, neem contact met de gemeente van Ariccia, vul de nodige formulieren in en je huwelijk wordt hier in alle luister ingezegend door de burgemeester.

Maak zeker ook een wandeling in de grote tuin van het paleis. Oorspronkelijk was deze bedoeld voor de jacht maar al snel veranderd in een romantisch park dat te vinden is in de schilderijen van artiesten zoals Hackert, Corot of Turner. Goethe herinnert het als een “echt wild bos met bomen en struiken, kruiden en scheuten die ieder op hun manier door elkaar groeien, opdrogen en op de grond vallen, op de bizarre manier van de toenmalige prins Chigi”.

Porchetta

En dan heb je de porchetta, dat geurige knapperige varkensgebraad, de culinaire verleiding bij uitstek van Ariccia.

Porchetta di Ariccia, sinds 2011 erkend als een BGA-product, heeft een nobele en oude oorsprong die teruggaat tot de pre-Romeinse tijd, rond de 4e eeuw voor Christus.

Ceres en Proserpina hielden toezicht op landbouwculten en vertegenwoordigden de cyclus van de seizoenen. Tijdens de specifieke feesten ter ere van de twee godinnen, die plaatsvonden in de lente en de herfst, was het traditie om tijdens de rituelen van de Cerealia een offer te brengen aan de godin Ceres. Dat gebeurde met  spelt, gerst, linzen, tuinbonen, focaccia en een geroosterd speenvarken, de voorouder van de moderne porchetta.

De recente geschiedenis vertelt ons dan weer over de geboorte van de porchetta op initiatief van een handvol families. Met passie organiseerden ze in het begin van de jaren vijftig in Ariccia de eerste Sagra della porchetta, een festival nu in september aan zijn zevenenzestigste editie toe.

Ervaar de smakelijke emotie van een porchetta met een glas Romanella, een licht mousserende rode streekwijn van de Castelli Romani, in het restaurant Dar Vignarolo, in een familiale en vrolijk ontspannen sfeer. Wil je er nog meer van, ga dan naar de fraschetta van Sora Ines in het centrum van Ariccia voor een nieuwe gita fuori  porta.