Op het eind van de 19e eeuw kon niemand vermoeden dat een van oorsprong Engels spel, voetbal genaamd, zulke mondiale proporties zou aannemen. Pas tijdens de Spelen van Londen in 1908 werd voetbal een Olympische sport. Met de hulp van de Fransman Jules Rimet werd in 1930 het WK voetbal in Uruguay boven de doopvont gehouden.
Een gegeerd item
Het zou een feest van verbroedering worden. Rimet liet Abel La Fleur een beker ontwerpen die deze doelstelling krachtig zou uitbeelden. Deze kweet zich met verve van zijn taak. Vier jaar later waren de Italianen gastheer. Zij wonnen het tornooi en hielden de Coupe Jules Rimet daarmee alvast tot 1938 in eigen land.
Het was Nazi-Duitsland niet ontgaan hoe Mussolini schaamteloos gebruik maakte van de publicitaire impact van de tornooiwinst om zijn fascistisch regime te promoten. Meer nog: stiekem had Duitsland voor 1938 gehoopt om zelf de trofee te veroveren. Het was daarvoor ver gegaan, want na de “Anschluss” van Oostenrijk waren hun beste spelers ingelijfd in het Duitse team. Weliswaar niet zonder slag of stoot: Oostenrijks topspeler Matthias Sindelar weigerde om nazi-Duitsland te vertegenwoordigen. Hij werd enkele maanden later dood aangetroffen in zijn bed in Wenen, officieel door CO-vergiftiging.
In de uitgave van 1938 won helaas niet Duitsland, maar gingen alweer de Italianen met de winst lopen. Daarmee zou de trofee wederom vier jaar in Italië blijven, met name tot in 1942, wanneer een volgend land de organisatie van het tornooi op zich zou nemen. Helaas brak in die periode van vier jaar de Tweede Wereldoorlog uit.
Ottorino Barassi
Ottorino Barassi
Het bewaren van de Rimetbeker was toegewezen aan Ottorino Barassi. Deze Napolitaan van geboorte woonde en werkte in Rome als secretaris van de FederCalcio, de Italiaanse voetbalbond. Zijn vader was als legerkolonel gestationeerd in Cremona.
Ottorino studeert af als elektrotechnisch ingenieur, maar belandt in het voetbal. Eerst als scheidsrechter, waarna hij verkozen wordt tot vicepresident van de Italiaanse scheidsrechtervereniging. Eind jaren twintig is Barassi’s ster in het nationale voetbal rijzend. In 1933 wordt hij secretaris-generaal van de FIGC (Federazione Italiana Giuoco Calcio, jawel mét U).
Het Duitsland van Hitler was gek op het verwerven van allerlei trofeeën. Soms ging het hem puur om het metaal, dat ze dan omsmolten, maar vaak ook om de symbolische waarde, zoals bij de Jules Rimettrofee. Wat Duitsland sportief niet had kunnen waarmaken tijdens het tornooi van 1938, moest dan maar met bruut geweld. De jacht op de Jules Rimetbeker was open. Ze moesten de trofee te allen prijze recupereren voor het naziregime.
De jacht op de trofee
Het waren SS en Gestapo die de zoektocht moesten leiden. Al snel klopten ze aan op Piazza Adriana bij Barassi, een logische plek gezien de functie van de bewoner, en ordonneerden hem de trofee onmiddellijk te overhandigen. Barassi houdt zich van de domme en beweert dat mensen van het Coni (Italiaans Olympisch Comité) en van de Federatie de beker hebben meegenomen naar Milaan, en dat hij helaas niet kan helpen. Ze keren het huis wordt ondersteboven, maar de Rimetbeker blijft onvindbaar. De Duitsers verlaten zijn huis en laten de bewoner ervan bleek van de schrik maar overgelukkig achter, want de kostbare trofee is niet in handen van de nazi’s gevallen!
Generaal Giorgio Vaccaro
De legende is gekend: Barassi zou de Rimetbeker in een schoendoos onder zijn bed verstopt hebben, en de trofee zou daarbij ontsnapt zijn aan het oog van Gestapo en SS. Een andere, wellicht meer realistische Generaal Giorgio Vaccaro versie van het verhaal is de volgende. Toen het Barassi ter ore kwam dat hij bezoek zou krijgen van de nazi’s, gooide hij het op een akkoordje met zijn gebuur, generaal Giorgio Vaccaro. Die was nochtans deel van de top van het fascistisch bewind in zijn land en in wezen dus medestander van Duitsland, en actief als hoge verantwoordelijke voor de sport van zijn land.
Barassi liet zijn vrouw de deur openen voor de Duitsers. Hijzelf gaf intussen de trofee, gewikkeld in krantenpapier, via zijn balkon door aan Vaccaro. Ook Vaccaro mocht zich daarop verheugen op een bezoek van Gestapo en SS. Hij verborg de beker in een schoenendoos onder het bed van zijn zoontje. Tijdens het doorzoeken van Vaccaro’s huis stootten de troepen op een document, gericht aan Vaccaro en persoonlijk ondertekend door topnazi Goering. Dat was voldoende om de generaal verder met rust te laten, en onverrichter zake het huis te verlaten. De Rimetbeker was gered!
Na de oorlog
Het is een bijzonder moment wanneer in 1946 de beker officieel naar het Groothertogdom Luxemburg kan worden overgebracht. De vrede is hersteld en de Jules Rimetbeker moet opnieuw georganiseerd worden, als symbool van de hervonden vrede. Toch zal het nog tot 1950 duren tot in Brazilië vooraleer men de volgende wereldbeker voetbal organiseert. Datzelfde land, onder aanvoering van wereldster Pelé zal in 1970 de trofee Jules Rimet definitief verwerven, na drie tornooizeges (1958, 1962 en 1970).
