Val d’Orcia (4): Pienza, de ideale stad van de renaissance

Een mooi stadje genesteld op een heuveltop in de provincie van Siena met smalle geplaveide straatjes en een adembenemend uitzicht op olijfbomen en wijngaarden. Zo zag Pienza er uit tot in 1462, een klein dorpje genaamd Corsignano. Maar in dat stadje werd ook Enea Silvio Piccolomini geboren, die later Paus Pius II werd. En toen hij als paus naar zijn arm geboortestadje kwam, besloot hij er een nieuwe ideale stad te bouwen.

Corsignano werd Pienza, de ideale stad van de Italiaanse Renaissance, genoemd naar haar paus: de stad van Pius. Pienza, de symbolische stad van de Val d’Orcia en het enige historisch stadscentrum uit de Renaissance in Italië dat door de eeuwen intact is gebleven, is sinds 1996 ook uitgeroepen tot UNESCO-werelderfgoed.

Een bezoek aan deze ideale Renaissance stad met geschiedenis en kunst in iedere hoek, begin je op het suggestieve plein gewijd aan Paus Pius II. Het plein is omringd door de belangrijkste gebouwen van Pienza, in de warme travertijn, typisch voor deze streek. Je wordt vanuit de hoogte bekeken door de achthoekige klokkentoren van de kathedraal, die over de oude crypte werd gebouwd. Binnen kun je verschillende Renaissance schilderijen bewonderen.

Pienza, stad van de pausen zou je wel kunnen zeggen.

Links van de dom staat Palazzo Borgia, dat Pius II aan Rodrigo Borgia schonk, de toekomstige paus Alexander VI. Aan de rechterkant van de dom staat het Palazzo Piccolomini met een loggia die uitkijkt op een mooie hangende tuin. Regisseur Franco Zeffirelli koos dit paleis in 1968 voor enkele scènes van zijn film Romeo en Giulietta, met Leonard Whiting en Olivia Hussey, winnaar van twee Oscars.

Je zult dus niet verbaasd staan als je de romantische straatnamen van deze vier steegjes ziet: Via del Bacio, Via dell’Amore, Via della Fortuna en Via del Buia, druk bezocht in de periode van Valentijn.

Pienza is een klein stadje en in een dag kun je ook de omstreken verkennen. Ga naar de Romitorio, een geheel van kamers dat door kluizenaarsmonniken in zandsteen werd gegraven. In een grot zie je een beeld van een Madonna met zes vingers, gekoppeld aan een mirakel van de H.Johannus van Damascus. Loop een beetje bergafwaarts vanuit het stadje en je komt bij de Pieve, de Romaanse parochiekerk van Corsignano, waar de doopvont staat waar paus Pius II werd gedoopt.

En dan is het tijd voor het andere Pienza.

Je kunt dit stadje in de Val d’Orcia niet verlaten zonder de culinaire specialiteit bij uitstek te hebben geproefd: de Pecorino di Pienza. Het is een harde schapenkaas, minimum 90 dagen gerijpt in eikenhouten barriques.

Wat de Pecorino van Pienza zo uniek maakt is de aromatische melk waarmee de kaas gemaakt wordt. De gelukkige schaapjes grazen hier sinds de tijd van de Etrusken in de weilanden van de Val d’Orcia, temidden van geurige en zeldzame wilde kruiden,  zoals absint, barbabecco, ginestrino en salvastrella.

Voor de kenners: proef de zwarte pecorimo met een droge en delicate smaak. Hij wordt gerijpt in potten van terracotta, gewikkeld in bladeren van walnoten of in grotten van tufsteen. De Pecorino van Pienza is trouwens een specialiteit met een lange traditie. je proeft hem in de 15de-eeuwse voetsporen van Lorenzo il Magnifico.

Je moet niet ver zoeken om de Pecorino te proeven. Tientallen cafés, trattorie en pittoreske winkeltjes  bieden je proeverijen en unieke specialiteiten. In september kun je bovendien gratis genieten van de streekproducten op het festival Fiera del Cacio waar de pecorino triomfeert. Proef dan zeker de Pici Cacio & Pepe, een verse pasta typisch voor de Val D’Orcia.

Op het platteland rond het stadje vind je dan weer tal van agriturismi, de vakantieboerderijen, waar je het maken van de Pecorino van nabij kunt volgen. Een mooie kans om bij de plaatselijke producenten te leren wat je hier op je bord krijgt. Vanzelfsprekend dat de ideale kaas-wijn combinatie je niet onverschillig laat.

Toscaanse keuze te over tussen een aromatische Vernaccia di San Gimignano, een frisse Bianco di Pitigliano, een jonge rode Orcia Doc, een Rosso di Montalcino of een Morellino di Scansano.