De dames van de barok focust op acht vrouwelijke kunstenaars uit de 17e eeuw.
Deze tentoonstelling doorbreekt een aantal clichés. Vrouwen, gevoelige wezens als ze zijn, werden van oudsher geacht uit te blinken in genres als portretten. Niet toevallig een weinig gewaardeerd genre. Laat deze barokke, pittige dames nu net een voorkeur hebben voor Bijbelse en mythologische taferelen, de meest prestigieuze onderwerpen in de schilderkunst.
Vooral het behoorlijk gruwelijke oudtestamentische verhaal van Judith en Holofernes komt meermaals aan bod. Verschillende schilderessen geven een eigen interpretatie aan het verhaal waarin deze dappere jonge vrouw de overhand neemt op een man. Dat deze dames zelfverzekerd waren, blijkt ook uit de vele zelfportretten die ze maakten. Gezeten aan een klavecimbel, getooid met een laurierkrans of afgebeeld als muze: steeds blijkt hun grote mate van eruditie en zelfbewustzijn. Artemisia Gentileschi stuurde ze zelfs als visitekaartjes avant-la-lettre naar haar opdrachtgevers.
Deze dames zorgden op vele vlakken voor een primeur: ze waren de eerste vrouwen die werden toegelaten in de academies van hun stad of om stillevens en botanische prenten te schilderen. Als eersten ook maakten ze van schilderkunst hun beroep en staken daarbij mannen naar de kroon.
Sofonisba Anguissola, Lavinia Fontana, Fede Galizia, Artemisia Gentileschi, Elisabetta Sirani, Virginia Vezzi, Orsola Maddalena Caccia en Giovanna Garzoni zijn de acht barokke dames die hun leven wijdden aan de schilderkunst. Sommigen onder hen leerden de schilderstiel in het atelier van hun vader. Anderen kregen dan weer van hun ruimdenkende vaders de kans om te leren schilderen. De bekendste naam onder hen is zonder twijfel Artemisia Gentileschi. Haar levensverhaal werd geromantiseerd en verfilmd. De episode van haar verkrachting en de rechtszaak die erop volgde – die ze trouwens won – bepaalden het verdere verloop van haar carrière. Toch moeten we vooral haar werken voor zich laten spreken.
In hun tijd bereikten deze dames de absolute top. Hun schilderijen vonden gretig aftrek aan Europese hoven. Nadien zijn ze, geheel ten onrechte, in de vergetelheid geraakt. Tot nu. Het MSK biedt een uitgelezen kans om de oeuvres van deze uitzonderlijke dames te leren kennen.
TIP: op 24 november 2018 organiseert Taste Italy een gegidste wandeling doorheen deze tentoonstelling. Als je snel bent, kun je nog meer. Meer info
Meer info over de tentoonstelling
Weet je eigenlijk al wat het betekent om lid te worden van Taste Italy?