Elke zichzelf respecterende grootstad heeft zijn eigen skyline. Deze wordt vaak gedomineerd door enkele bekende grote gebouwen. Parijs associeer je met Eiffeltoren en Notre Dame, Londen met de Big Ben en Westminster Abbey, en ga zo maar door. Het verrassende aan Turijn is het vrijwel ontbreken van een skyline. Dat zie je al als je toekomt vanuit de lucht: de hoofdstad van Piemonte is een erg vlakke stad.
Romeinse invloed
Eens in de stad vallen twee dingen meteen op. Aan de ene kant de bevestiging van het vlakke karakter dat je op ooghoogte nog beter ziet. Ten tweede de overvloed aan rechte lijnen in het straatbeeld. Sta je op Piazza Castello, kun je in alle windrichtingen de rechte straten tot ver inkijken. Alle dakranden bevinden zich bovendien op dezelfde hoogte. Slechts een handvol gebouwen steken bescheiden hun kopje boven de skyline. Toeval? Neen, absoluut niet. Alles is te herleiden tot recente en minder recente geschiedenis.
Voor de perfecte geometrie van het rechte stratenplan – New York avant la lettre – zijn de Romeinen verantwoordelijk. Al zijn ze niet de eerste bewoners, toch bouwden ze reeds rond 28 voor Christus een militaire nederzetting, die ze Castra Taurinorum doopten. De Porta Palatina (via Porta Palatina) is bijvoorbeeld van Romeinse oorsprong. Het is dan weer de verdienste van de koninklijke familie van Savoye dat Turijn beschikt over brede, lommerrijke lanen met een bijna angstvallig bewaarde hoogte van daklijn. Dit kenmerk verleent aan Turijn nog steeds een koninklijk tintje, dat het een korte tijd had als hoofdstad van het net eengemaakte Italië.
Torre Littoria
Sta je op Piazza Castello met het Palazzo Madama in je rug, valt de eerste uitzondering op de vlakke stad meteen op. In de richting van via Pietro Micca torent een bijzonder lelijk (naar mijn smaak dan toch…) gebouw in rationalistische stijl hoog boven de omliggende barokgebouwen uit: de Torre Littoria.
Deze in zijn omgeving misplaatste toren is het eerste en hoogste residentieel gebouw in Turijn. We hebben het te “danken” aan Benito Mussolini. Het gebouw staat in de via Giovanni Battista Viotti, op wandelafstand van Piazza Castello. De Torre Littoria moest oorspronkelijk op de piazza XVIII Dicembre komen. Maar il Duce besloot de locatie te wijzigen naar de huidige. Dit komt wellicht omdat het gebouw zo recht tegenover de koninklijke paleizen op piazza Castello kwam te liggen. Zo werd zijn toren een meer dan symbolische opgestoken middelvinger vanwege de republikeinen naar de monarchie .
Oorspronkelijk bedoeld als zetel van de PNF (Partito Nazionale Fascista), is deze er nooit gehuisvest geweest. De Torre werd betaald door de Reale Mutua Assicurazioni, die het tot vandaag in bezit heeft, en werd in een jaar tijd (tussen 1933 en 1934) voltooid door dag en nacht door te werken. Hoewel lelijk, heeft het gebouw architecturale waarde. Immers maakte men voor het eerst gebruik van de typische bouwtechniek voor wolkenkrabbers met een dragende metalen structuur. Daarnaast zette men voor het eerst nieuwe materialen in zoals klinkers en linoleum.
In een ander artikel hebben we het over de Mole Antonelliana in Turijn.